Geen duimbreed?! - pagina 41

DE G E R E F O R M E E R D E N

EN DE

NSB

kenraden ook maatregelen tegen leden van de nieuwe, linksgeoriënteerde Christelijk Democratische Unie wilden nemen. Bovendien zette de NSB zelf de aanval in door één van haar belangrijkste gereformeerde leden, E. J. Roskam, in een brochure en artikelen te laten schrijven, dat de N S B juist heel geschikt was als partij voor gereformeerden, omdat zij in de traditie van Groen en Kuyper werkte. Roskam, later één van de representanten van de radicale 'nieuw-heidense' antisemitische richting binnen de NSB, richtte daarbij scherpe kritiek op de anti-NSB houding van de Kamper hoogleraar Schilder. Schilder reageerde daarop in De Reformatie in een reeks artikelen. 59 De Statenverkiezingen van 1935 brachten de NSB relatief gezien grote winst. De CDU bleef daar ver bij ten achter. Verschillende kerkenraden en classes gingen zich nu met het probleem bezighouden. Een aantal gereformeerde NSB-ers maakte bezwaar bij de synode tegen maatregelen die tegen hen genomen waren, onder wie Roskam en C. van Geelkerken, de plaatsvervanger van Mussert. 6 0 Kuyper adviseerde de synode wel een algemene veroordeling van het nationaalsocialisme als 'staatsabsolutisme' uit te spreken, met Duitsland als afschrikwekkend voorbeeld. Kerkelijke lidmaten zouden vermaand moeten worden als zij voor het nationaal-socialisme zouden kiezen, maar niet uitgesloten. Schilder daarentegen was van mening dat dit laatste wel diende te gebeuren. Ten opzichte van hetnationaal-socialisme verschilden hun meningen op dat moment niet veel van elkaar, maar in theologisch opzicht werden de verschillen alleen maar groter. Schilder ontwikkelde namelijk steeds meer kritiek op bepaalde belangrijke leerstukken van Abraham Kuyper, met name op de leer van de 'gemene gratie'. Bovendien stonden zij ook tegenover elkaar in de kwestie van het verlenen van hetpromotierechtaande Kamper Hogeschool. Het wederzijdse debat liep zo hoog op dat er enkele dagen voor de synode in de zomer van 1936 een verzoeningsgesprek moest plaatsvinden om beide theologen weer 'on speaking terms' te brengen. 6 1 Ook tijdens de synode die op 25 augustus 1936 werd geopend en op 2 oktober zou worden gesloten, kwamen beiden inzake de NSB en de CDU weer tegenover elkaar te staan. De commissie, die rapport moest uitbrengen over de kwestie, raakte verdeeld. Schilder en zijn medestanders brachten een meerderheidsrapport uit, waarin het lidmaatschap van beide partijen werd verboden voor lidmaten, maar

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen