De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 70

C H R I S T E LI J K - N A T I O N A A L

blijkt, dat Kuyper aan dat verzoek voldaan heeft. De wet ging uit 'van het beginsel, dat het de taak is der ouders te zorgen voor het onderwijs hunner kinderen'; de overheid beperkt zich tot 'het aanmoedigen van particulier initiatief bij de burgerij door geldelijke bijdragen'. Ietwat inconsequent uitte de wet de wenselijkheid 'dat de verschillende Gemeenten en Kerkraden zelf, zooveel mogelijk is, het initiatief nemen in het stichten van scholen en het kiezen van schoolcommissiën'. De wet erkende ook, dat 'het Godsdienstonderwijs als zoodanig tehuis behoort bij de Kerk en niet bij den Staat, zoo eischt de Regering slechts dat, in alle van Regeringswege ondersteunde scholen, het burgerlijke onderwijs behoorlijk gegeven worde, in Christelijken geest'. Dat betekende dat de lessen met gebed en bijbellezing geopend moesten worden en kerkgeschiedenis onderdeel van het onderwijs mocht vormen; maar leerstellig confessioneel onderwijs was verboden, dat was de taak van de kerken. DuToits onderwijsvisie onderging sinds 1876 dus een aantal veranderingen. Staatsondersteund vrij onderwijs 'in christelijke geest' was overigens niet precies wat de Dopper Paul Kruger beoogde. Trouw aan de Afgescheiden traditie wilde deze kerkelijke, confessionele scholen - het ook door Du Toit in 1876 voorgestane standpunt. Kruger boog echter voor de wil van de Superintendent van Onderwijs. 198 De Transvaalse schoolwet kende na de herziening door N. Mansvelt (1892) de aansporing aan de kerkenraden, scholen te stichten, in het geheel niet meer; een schrapping die een 'belangrike verandering van front' was, om dr. A. H. Lugtenberg aan te halen. 1 " De wet versterkte ook overigens de greep van de overheid op de scholen en de schoolcommissies. 200 De Transvaalse scholen waren dus in de praktijk algemene protestants-christelijke Afrikaner volksscholen, Nederlandstalig en met nadruk op taal en geschiedenis - Du Toit zelf zette zich in voor een goed geschiedenisleerboek. 201 Christelijk-nationaal, want ze beoogden een christelijke natie te onderwijzen. Om Abraham Kuyper de rol van peetvader van dat Zuid-Afrikaanse christelijk-nationale onderwijs toe te schrijven, is gezien het bovenstaande dus niet zo eenvoudig. Het verschilde op onderdelen onmiskenbaar van wat hem voor ogen stond. Het leek meer op het christelijk-nationale ideaal van mensen als Beets en Gunning, Bronsveld en VanToorenenbergen, met wie Kuyper in toenemende mate in botsing geraakte.202

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen