De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 281

THUIS

EN

VREEMD

Spies bleef - hij was maar nauwelijks begonnen met zijn promotiestudie (hij zou in juni 1941 in Leiden onder Johan Huizinga promoveren 214 ); een al te late poging om Nederland op 15 mei 1 9 4 0 via I Jmuiden te verlaten mislukte en hij zou dientengevolge pas begin 1 9 4 6 ZuidAfrika weer terugzien. Behalve Spies bracht nog een tiental Zuid-Afrikaanse studenten de bezettingsjaren in Nederland door. Zij werden in 1 9 4 0 als vijandige onderdanen kortstondig geïnterneerd in Schoorl; 280

het bestuurslid van het Studiefonds voor Zuid-Afrikaanse studenten P.J. Idenburg kreeg hen vrij met het argument, dat 'het feit, dat deze studenten in Nederland waren, juist aantoonde dat zij niet in een Angelsaksisch land wilden gaan studeren en dat zij dus niet konden worden geacht vijandige gevoelens te hebben tegenover Duitsland'. 215 De meeste Zuid-Afrikanen hadden Nederland echter voor mei 1 9 4 0 tijdig verlaten - velen via de Jagersfontein, die op 21 oktober 1 9 3 9 1 2 0 Zuid-Afrikanen huiswaarts meenam. 2 1 6 Enkelen gingen via Engeland of Italië, nog anderen stelden het vertrek nog wat uit. H. L. N. Joubert bijvoorbeeld vertrok pas na zijn promotie aan de v u op 15 december 1939, enkelen zelfs nog in later.

DE C O M M I S S I E

VAN

ADVIES

Achteraf heeft men misschien de neiging, al die drukte over 'de gereformeerde wereld' en 'het calvinisme' met een kleine glimlach schouderophalend bij te zetten in het curositeitenkabinet der historie. Een kuyperiaans droombeeld dat meer ideologie dan werkelijkheid was. De reeks van internationale congressen bewerkte immers niet, dat het humanistisch denken overal werd vervangen door de eeuwige beginselen van het calvinisme. Koers in die Krisis werd nergens gebruikt als blauwdruk voor de genezing van de samenleving van de jaren '30 in crisis - ook niet in Zuid-Afrika. Maar met een glimlach of een gebaar van schouderophalen komen we niet helemaal af van die gereformeerde wereld en haar wereldvreemde bedenkers. Zoals het niet helpt de 'fyne mistieke eenheidsband' van Totius een mythe te noemen, een invented

tradition,

een rationalisering van een aantal politiek-culturele wensen, in Nederland en in Zuid-Afrika. 217 Het helpt zeker niet in de toen gebruikte stamverwantschapsretoriek alleen de weerklank te horen van ideo-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen