Jaarboek 1983-1984 - pagina 41

Daarbij kan men het rendement beperkt, bijvoorbeeld financieel definiëren. Slechts geldelijke of in geldelijke termen te transformeren variabelen worden dan in de overwegingen betrokken. In een algemene rendementsdefinitie worden daarnaast ook nietfinanciële variabelen verwerkt, zoals psychologische inspanningen, stress, verveling (kosten), plezier in studeren, tevredenheid en trots bij succes, persoonlijkheidsvorming en culturele verruiming (baten). Voorts kan een onderscheid gemaakt worden tussen privaat rendement en publiek rendement van onderwijs. De eerste vorm beoordeelt de kosten-baten relatie voor het onderwijs volgende individu. Financieel gezien gaat het om zijn/haar studiekosten, kosten voor levensonderhoud en inkomstenderving in verhouding tot de inkomsten uit een beter gehonoreerde carrière na voltooing van de studie. Publiek financieel rendement refereert aan de kosten van het onderwijssysteem, de produktiederving op grond van de studiejaren en dergelijke in relatie tot de algemene toename van het nationaal inkomen op grond van het onderwijs. Deze tegenstelling heeft verwantschap met het onderscheid dat de Swart en Welmers (1983)° maken tussen studierendement en onderwijsrendement. Het is duidelijk dat privaat en pubhek rendement van het onderwijs niet in eikaars verlengde hoeven te liggen. Daarvoor worden te uiteenlopende variabelen in de vergelijkingen opgenomen. Dan dient nog een derde onderscheid gemaakt te worden en wel tussen produktrendement en proces-rendement. Bij de eerste vorm wordt de evaluatie gericht op het produkt: de al of niet gegradueerde (populatie) abituriënt(en). Bij de tweede vorm gaat het meer om de vraag of men in het opleidingsproces al of niet zuinig is omgesprongen met de vaak schaarse middelen. Uiteraard kan men deze weer eng (bijvoorbeeld financieel) of breder definiëren. Ook deze twee vormen van rendement hoeven niet in elkaars verlengde te liggen, al zal in het algemeen een toename van het proces-rendement wel een verhoging van het produkt-rendement tot gevolg hebben. Het lijkt ons in elk geval van grote betekenis in te zien dat het begrip 'rendement van een opleiding' zeer uiteenlopend kan worden ingevuld, hetgeen ook daadwerkelijk in onderwijsbeleid en -politiek geschiedt. De resultaten van dergelijke invullingen lopen uiteen, al naargelang het gezichtspunt, de referent of het aspect waarop de nadruk valt. Bij een evenwichtige en niet te beperkte maatschappelijke beoordeling van de rendementen van het wetenschappelijk onderwijs zou men, in het licht van het bovenstaande, zowel aan de kosten- als aan de baten-kant een verscheidenheid van elementen in de overwegingen dienen te betrekken. Voor wat de baten betreft kan men denken aan kennistoename (soms gehonoreerd met een effectus civilis opleverend diploma), het verwerven van professionele vaardigheden (idem), persoonlijkheidsvorming, culturele vorming, plezier in studeren en participeren in studentenleven, voortgaande vorming en arbeidstevredenheid van de staf, en dergelijke. Voor wat betreft de kosten kan het gaan om personele, materiële en financiële middelen om het onderwijsproces in stand te houden, persoonlijke offers, stress, dissatisfactie bij studeren en doceren. Al naargelang de specificatie van het soort 'rendement' waarin men is geïnteresseerd, zullen de genoemde elementen dienen te worden geselecteerd en gedefinieerd. 39

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen