1951 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 161

Dr ABRAHAM KUYPER EN DE NATUURWETENSCHAP

141

weergeven: Er is waarneming (niet-wetenschappelijk), redenering, waardoor men komt tot formulering der wetmatigheden (laag-wetenschappelijk) en filosofische beschouwing der resultaten (hoogwetenschappelijk). Zoals hij de ontdekking en het leren beheersen van natuurkrachten verdringt naar het „lagere sousterrein", werpt hij de waarneming uit het kelderraam der natuurwetenschap op de publieke verkeersweg van het alledaagse mensenleven. Dit geeft de indruk, dat hij al te gaarne abstract denkt, en waar onderscheiding geboden is, tot een onaanvaardbare scheiding overgaat van onlosmakelijk verbonden dingen. Gezien als een reactie op de geest des tijds, kan men dit wel begrijpen. Kuyper was een systematische geest, die zich niet kon verenigen met de verwaarlozing van de geestelijke achtergrond der dingen, van de vragen naar oorsprong, samenhang en bestemming .Het Darwinisme was voor hem het teken, dat men ook in niet-gelovige kringen geen bevrediging vond in het „Ignorabimus" aangaande de wording en de toekomstige ontwikkeling der dingen. Hij was in het geheel niet geneigd, dit als onwetenschappelijk te brandmerken; hij was veeleer overtuigd, dat men wetenschappelijk niet anders kan doen, hetzij men in de Heilige Schrift gelooft of niet. Men moet er echter rekening mee houden, dat men daarmede van het terrein van het zintuigelijk waarneembare is opgeklommen tot het gebied der filosofie, waar elk systeem moet worden getoetst „aan de axiomata van uw eigen bewustzijn". Het waren, naar zijn mening, alleen de theologen die, dank zij het systeem dat zij bezaten in de dogmatiek, minder gemakkelijk tot het verfoeilijke atomisme in hun wetenschap neigden. „Maar men staat verbaasd over de verbrokkelde kennis der juristen, litteratoren en physici, die telkens maar een laadje opentrekken", zegt hij. (12) De arme „physicus" kon zich in ieder geval troosten met de gedachte, dat niet alleen hij het bij de grote man verbruid had. Voor zover Kuyper hier een voortdurende confrontatie propageert van de resultaten de natuurwetenschap met het gelovig en niet-gelovig filosofisch denken, kan men hem moeilijk in het ongelijk stellen. Zodra hij echter het prerogatief alleen-wetenschappelijk te zijn aan de filosofie wil toekennen, zal hij wel niet vele beoefenaars der natuurwetenschap achter zich trekken. Dat deze overschatting van de filosofie, of onderschatting van de experimentele wetenschap tot gevaarlijke speculaties kan leiden, is wel gebleken uit enkele zijner publicaties over natuurwetenschappelijke onderwerpen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen