1951 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 61

GEOLOGISCHE OUDERDOMSBEPALINGEN door Dr J. VERSEVELDT 1. Het bepalen van de absolute ouderdom van geologische formaties met behulp van warven. a. Het warvenonderzoek van G. de Geer. Door verandering van het klimaat begon het landijs, dat in de laatste (Wurm-) ijstijd nog een groot deel van N.W.-Europa bedekte, af te smelten. Het smeltwater voerde slib mee, dat op de bodem van het smeltwatermeer vóór de ijsrand werd gedeponeerd. In 1878 begon Prof. Gerard de Geer deze kleiafzetingen te bestuderen. De klei, die op talrijke plaatsen in Zweden, maar ook in Finland, N.-Amerika, enz. voorkomt, vertoont een duidelijke gelaagdheid. Elk laagje (warve) bestaat onderaan uit iets grover materiaal, een fijnzandig slik, dat naar boven overgaat in een dunner laagje, dat uit heel fijn materiaal, vette klei, bestaat. Regelmatig wisselen fijnzandig slik en vette klei elkaar af, een cyclische afwisseling dus, te vergelijken met de jaarringen van bomen. En zoals bij bomen het zomerhout van de ene jaarring met een scherpe grens afgescheiden is van het voorjaarshout van een volgende jaarring, zo is ook het laagje vette klei scherp afgegrensd van het erboven liggend laagje fijnzandig slik van de volgende warve. De Geer veronderstelde, dat evenals de jaarringen bij bomen nu nog ontstaan tengevolge van cyclische afwisseling van zomer en winter, zo ook de warven door dezelfde invloed tot stand waren gekomen. De Geer verklaart het ontstaan der warven als volgt: in de zomer werd door een sterker afsmelten en de grotere stroomsnelheid van het smeltwater iets grover materiaal afgezet dan in de winter, toen er geen afsmelting plaats vond en de fijne kleideeltjes, die lang in suspensie bleven, in het rustige water van het smeltwatermeer konden bezinken. Een scherpe grens scheidt dan deze vette klei, die 's winters bezonk, van het iets grovere sediment, dat de volgende zomer werd neergelegd. Honderden van zulke warven, elk bestaande uit een zomer- en een winterlaagje, en vertegenwoordigende even zovele jaren, werden boven elkaar afgezet. Maar niet elke zomer was even warm, en dus werd niet elk jaar een even dikke warve afgezet. Dit nu is de sleutel, die De Geer in staat stelde zijn dateringen uit te voeren. De Geer mat de dikte der

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen