1960 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 257

BERNARD PALISSY, padvmder der moderne natuurwetenschappen 209 „Discours Admirables" daarentegen heeft een evenwichtiger betoogtrant, en een minder heterogene inhoud. Het is de neerslag van zijn jaarHjks herhaalde voordrachten, ingedeeld naar een aantal hoofdonderwerpen als: bronnen, metalen, ijs, zouten, gesteente-fossilizering, klei, en mergel. In de stijl van die dagen wijst Palissy als „Pratique" zijn opponent „Theorie" (die de gangbare filosofie en wetenschap verdedigt) terecht in een dialoog-stijl. Het beroep op erkende natuurfilosofen en gevestigde opvattingen wordt door „Pratique" keer op keer bestreden met voorbeelden uit de natuur en met resultaten van onderzoek. Op verschillende punten blijkt zijn opvatting gewijzigd in vergelijking met die in „Recepte Veritable", over fossielen en de geologische successie en ouderdom van aardlagen bijv. benadert hij (in 1580) de moderne opvatting dicht *). „Discours Admirables" ademt dan ook veeleer de geest van de strijdbare Hugenoot, die zijn roeping heeft aanvaard en van geen wijken weet, dan „Recepte Veritable", dat bijna oproept tot een terugtrekken uit de wereld. Zijn

methode.

Verreweg de grootste verdienste van Palissy ligt onzes inziens in de wetenschappelijke methode die hij in dagelijkse practijk bracht, en zo vurig verdedigde en aanbeval. Zijn overtuiging en zijn overtuigingskracht lagen in de eenheid van zijn levensmotief: God liefhebben boven alles, en de naaste als zichzelf. Zijn hele leven, zijn werk, zijn wetenschap was voor hem dienstbetoon aan God en de naaste. Hoe dit in concreto zijn inzicht in de scheppingsverhoudingen, zijn instelling tegenover zijn werk, en zijn werkmethode bepaalde, worde hier met slechts enkele citaten — een keus uit vele — toegelicht. Het hield vóór alles in: de erkenning van God als de Almachtige Schepper en Onderhouder, de erkenning van eigen geschapen zijn, eigen afhankelijkheid en kleinheid: .. „l'on ne peut aimer sapience, sans aimer Dieu" (p. 164) **). Daarmee gaan alle menselijke wijsheid, alle menselijke constructies en vooronderstellingen in principe over*) Als enkele illustratie een citaat over de aard van fossielen: ...,,ils sont esté engendrez sur Ie lieu mesme, pendant les rochers n'estoyent que de l'eau et de la vase, lesquels depuis sont esté pétrifiez avec lesdits poissons..." ( ^) p. 334). **) De aangegeven pagina's verwijzen naar de Edition Charavay (1880).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen