1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 83

BOEKBESPREKING gende als een hoofdthema ziet, met eenvoudig weg te spreken van het Kasandra-fenomeen' Onheilsvoorspellen betekent in feite een roep naar de aanvullende Andere Dit supra-individuele kan men, afhankelijk van zijn levensbeschouwing, de WIJ-verhouding. God, het Noodlot of het Niets noemen De profeet treedt als stabilisator op, wanneer er iets dreigt mis te gaan In deel V, afdeling III, behandelt schrijver enkele psychiatrische beelden als de angstneurose, de angst staat hierbij centraal Een vorm ven onheilsverwacht m g IS de Erwartungsneurose (Verwachtingsangst psychologisch te zien als kastratie-angst De angst blijft diffuus, is weinig gedifferentieerd Bij de johie is het stadium van de diffuse angst overschreden, zij hecht zich aan een objekt of bijv aan het zich bevinden in een gesloten ruimte (agorafobie) Wanneer de patient toch in de gevreesde situatie geraakt, kan de angst heftig worden, het lijden valt terug te voeren op onbewuste schuldgevoelens Ook bij de hysterie staan angst en schuldgevoelens centraal De dwfingneuroticus put zich uit in een strijd tegen dwangmatig opgelegde verboden, eveneens ontstaan door onbewuste, vroeg-mfantiele schuldgevoelens Het afweer ceremonieel dient ter vermijding van een fiktief onheil In tient wederom zijn verlangen uit de afweer-handelmg drukt de panaar geborgen- en heel-zijn en blijven De anale momenten bij het dwangmatig afweren zijn eveneens van belang In de to-cute hallucmose nemen gehoorshallucmaties, bedreiging, angst en angstige verwachting een belangrijke plaats m Deze aspekten voeren soms tot aggressie tegen zichzelf of tegen de ander Onder epilepttct vindt men — pathologisch versterkt —• eigenschappen terug, waardoor profeten zich kunnen kenmerken met name dnft-explosies, extatische toestanden met bwustzijns-verande-

59 ringen (zien van God), maar tegelijkertijd een onwankelbaar volhouden en kleven aan bepaalde voorstellingen De melancholisch depressieve mens neemt als onheil vóor-weg, dat gene wat zou kunnen zijn en maakt daar een reeds-zuUen zijn van Bij de schizofrenie is (schrijver citeert Wyrsch) de waan een pogmg tot genezing In de waan doet de mens een poging om „heel te blijven in de toekomst, een poging tot heel-mg In de angst drukt de schizofreen zijn vastgelopen-zijn uit m het verwachten van onheil Soms voorspelt hij de ondergang van de wereld, hij verkeert in een toestand van groeiende hulpeloosheid en hopeloosheid De schrijver eindigt met de konstatering, dat het probleem van het onheilsvoorspellen, dat van het bestaan zelf is Het is van verschillende kanten te benaderen biologisch, psychopathologisch, psychologisch en wijsgerig, doch een werkelijke verheldering te geven is slechts in beperkte mate mogelijk Het onheilsvoorspellen als fenomeen kan men doorzichtiger maken vanuit het verleden De schrijver past daarbij de psychoanalytische methode toe Dit neemt niet weg, dat het onheilsvoorspellen een fenomeen is, dat zijn schaduw vooruit werpt in de toekomst Daarbij is ook het heden belangrijk Het mens-zijn wordt gekenmerkt door heden, verleden en toekomst, w^elke moeilijk van elkaar te scheiden zijn, hoewel één aspekt kan prevaleren We kennen het konsertieve type, bij wie de toekomst hoofdzakelijk bepaald wordt door het verleden, het kommunicatieve type, dat hoofdzakelijk m het heden leeft, en het prospektieve type dat een blik werpt in de verte, in de toekomst Bij de evenwichtige mens zijn alle drie aspekten op een harmonische wijze geïntegreerd In de psychiatrie bestaat het — overigens moeilijk te vermijden — gevaar te vervallen tot simplificaties van het bestaan

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen