1968 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 71

NATUUR EN MENSBEELD') DOOR

A. G. M. VAN M E L S E N 1.

Inleiding

Het beleven van en het denken over de natuur zijn nauw verbonden met de mogelijkheden, die de mens ziet in de natuur in te grijpen. Dit geldt op het plan van de natuurwetenschappelijke benadering van de natuur, waar het gezien de nauwe verbinding van natuurwetenschap en techniek welhaast vanzelfsprekend is, het geldt echter ook op een breder plan. Het feit immers, dat we sedert de opkomst van de experimentele natuurwetenschap beseffen hoe ver het menselijk ingrijpen in de natuur gaan kan, heeft ook ons algemene beeld van de natuur gewijzigd. We staan er anders tegenover en beleven de natuur derhalve ook anders. En daarmee is dan tevens gezegd, dat ook ons mensbeeld door de verandering van het natuurbeeld gewijzigd is. De mens, die weet de natuur te kunnen transformeren, ervaart zichzelf anders dan degene die zich onderworpen meent aan de natuur. Wie over natuur- en mensbeeld spreekt, zal derhalve met historische ontwikkelingen rekening hebben te houden. Maar dit is niet het enige, het gaat bij de diversiteit der beelden bepaald niet alleen om historische ontwikkelingen. Ook in vroeger tijd, toen de mens nog weinig besef had van zijn mogelijkheden ten opzichte van de natuur, blijkt er allerminst sprake van een eenvormig natuurbeeld. Dit geldt zelfs niet voor de Griekse wijsbegeerte, waar het mythisch ondergaan van het natuurgebeuren plaats maakt voor een poging tot rationele verklaring; ook daar blijkt een veelheid van natuurbegrippen mogelijk. Ongetwijfeld is er in deze veelheid ook een gemeenschappelijk element, dat zijn oorsprong vindt in het feit, dat de Griekse ontdekking van de rationele verklaring van de natuur nog niet direct de mogelijkheid opende in de natuur actief in te grijpen. Dit laatste scheen trouwens ook niet nodig voor de verklaring van het natuurgebeuren: zorgvuldig beschouwen daarvan leek voldoende. Binnen het raam van dit gemeenschappelijke treffen we echter sterk contrasterende natuurbegrippen aan, zoals de opvatting dat de natuur ) Vrije bewerking van een Studium Generale college, gegeven op 1 februari 1968 aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen