1969 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 300

244

ZEDELIJKE STUURLOOSHEID ENZ.

Verantwoording is een begrip uit de ethiek. Alle ethiek, zegt hij, berust eigenlijk op de sfeer van de religie, de bron van alle grote culturen. In de joods-christelijke ethiek is verantwoording echter meer een eschatologisch begrip: Picht meent op grond van cultuurhistorische studie te kunnen zeggen dat het begrip verantwoording eigenlijk uit de 13de eeuw stamt; de tijd van de vele schilderingen van het laatste oordeel. En dat wijst in ieder geval op een sfeer die we vergeten en verdrongen hebben. Picht is uitgegaan van de concrete situatie: de mensheid staat dank zij de ontwikkeling van NW en techniek voor de onmiskenbare taak om mondiaal haar toekomstige geschiedenis te bepalen en te plannen. Deze taak is de horizon waarbinnen krachtens zijn analyse „Vernunft", ethiek en religie zich aaneensluiten in het begrip ,,verantwoording". Laat ik daarom als vertaling van ,,Vernunft" kiezen: „verantwoordelijke wijsheid", die zich voedt uit de religie en zich uitdrukt in zedelijke keuze en beslissing. De wijsheid staat nimmer los van de „rede", de ratio, maar omvat deze. Onwillekeurig denkt men dan aan Rom. 12 : 1, waarin sprake is van „redelijke eredienst". In de Duitse bijbel staat hier: „vernünftig", in het Grieks: logikèn latreian". In het licht van de ontwikkeling van het begrip „logica", rede en rationaliteit, zou ik willen lezen: ,,onze verantwoordelijke eredienst", waarbij we dan directe aansluiting krijgen aan vs. 2. Met deze verbinding van „Vernunft" aan „verantwoording" breekt Picht door de eigenwettelijke rede heen. Het subject van de „wijsheid" kan zich niet constitueren uit eigenwettelijkheid, het kan zich niet als von Münchhausen aan eigen staart uit het moeras trekken. De huidige zedelijke stuurloosheid rondom het grootste politicum, NW en techniek, bewijst dat ten overvloede. Hij bepaalt dus het subject — in tegenstelling met veel huidige filosofie — als „drager van verantwoording in opdracht van de geschiedenis". „Es begründet sich nicht aus sich selbst, sondern aus einer Erkenntnis, die ihm vorgegeben sein musz. Die Vorgabe einer Erkenntnis, welche Vernunft nicht aus sich selbst heraus gewinnt, sondem die umgekehrt Vernunft erst möglich macht, bezeichnet die Sprache des Glaubens als Offenbarung. Die Offenbarung der uns aufgegebenen Verantwortung ware dann die Bedingung der Möglichkeit von Vernunft.. . nicht die Vernunft ist Bedingung der Möglichkeit der Wahrheit, sondern umgekehrt: die Wahrheit ist Bedingung der Möglichkeit der Vernunft".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen