1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 236

192

ONZEKER WETEN

Halley pubhceert Newton pas in 1685, dus 20 jaar later, zijn „Principia", waarin de gravitatiewet voor komt. Het wekt verbazing dat Newton 20 jaar wachtte met deze belangrijke publicatie. Vaak wordt hiervoor de volgende verklaring gegeven. In zijn eerste berekening over de identiteit van de krachten die de aarde op de appel respectievelijk op de maan uitoefent vond Newton een zo groot verschil dat hij zijn oorspronkelijke gedachte zou hebben verworpen. In deze berekening speelt de grootte van de aardstraal een essentiële rol. De waarde die Newton hiervoor gebruikte nam hij waarschijnlijk over uit het werk ,,Dialogo" van Galilei. De daar opgegeven waarde is echter 16% te klein, hetgeen genoemd verschil verklaart. Toen Newton de door de Fransman Picard bepaalde, veel nauwkeuriger waarde leerde kennen en gebruikte bleek de overeenstemming bevredigend te zijn. Daarom zou Newton bereid zijn geweest zijn gravitatiewet te publiceren, nadat de experimentele gegevens over de aardstraal minder onzeker waren. Een veel waarschijnlijker reden voor het uitstellen van de publicatie werd door Adams en Gaisher gegeven. Zij attendeerden op een brief die Newton in 1686 aan Halley schreef. In deze brief spreekt Newton over een belangrijke vondst die hem er volledig van overtuigd had dat de gravitatiewet algemeen geldig is. Hier doelde hij op de oplossing van het probleem dat de gravitatiewet, zoals hij hierboven geformuleerd werd, alleen geldt als de afmetingen van de lichamen waartussen de aantrekking optreedt verwaarloosd kvmnen worden ten opzichte van hun onderlinge afstand. Een benadering die in het aardemaan probleem wél maar in het aarde-appel probleem niét opgaat. De in de brief genoemde vondst betreft nu een theoretische berekening waarmee Newton aantoonde dat bij het toepassen van deze wet op bolvormige lichamen van homogene samenstelling de totale massa in het zwaartepunt geconcentreerd gedacht kan worden. Zonder dit argument zou de gestelde identiteit geen goede fundering hebben. Volgens deze verklaring zou dus een onzekerheid in de theorie Newton van publicatie weerhouden hebben. Hoewel nu de overeenstemming bevredigend was is het gebruikte model van de aarde uiteraard veel te ruw. Newton en Huygens voorspelden al, dat de aarde aan de polen wat afgeplat en bij de equator wat dikker zou zijn, hetgeen spoedig experimenteel bevestigd werd. Met experimenten met kunstmatige satellieten werd aangetoond, dat de aarde peervormig is, waarbij de punt van de peer samenvalt met de noordpool. De gemiddelde afwijkingen van de bolvorm zijn nu tot

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen