1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 207

G. A, LINDEBOOM

155

geloof verworpen. Eigen, onbevooroordeeld onderzoek moet leiden tot het verkrijgen van inzicht en het vinden der waarheid. Het is niet zonder belang, dat het optreden van Descartes, wiens grootste wetenschappelijke verdiensten wel liggen op het gebied van de wiskunde waar hij de algebra nader bracht tot de meetkunde, viel in de periode van de mechanisering en mathematisering van het wereldbeeld. Ook al heeft hij het als natuuronderzoeker niet verder gebracht dan een intelligent amateur, zijn opwekking tot eigen onbevooroordeeld onderzoek moest mannen van de natuur- en geneeskunde aanspreken. Helaas won het bij hen veelal spoedig het rationalistisch element van het Cartesiaanse denken, dat elke gedachte voor waar aannam, die zich helder en scherp, clair et distinct, voordeed, en dat alle natuurverschijnselen van enkele algemene begrippen meende te kunnen afleiden. Sterker dan bij de medicus Florentius Schuyl (1619 - 69), die als eerste, posthuum, in 1662 Descartes' boek over de mens, in het latijn, uitgaf en gedurende 5 jaar hoogleraar in de geneeskunde te Leiden was, sprak dit bij Theodoor Craanen (1620 - 90), een devoot belijder van de Philosophia Cartesiana. Vanwege zijn Cartesiaanse propaganda gaven de Leidse Curatoren hem in 1673 ontslag als hoogleraar in de wijsbegeerte, maar — weinig consequent — benoemden ze hem daarna in de Medische Faculteit. Bij hem treedt de rationalistische trek in de medische wetenschap onverhuld naar voren: het zijn enkele, algemene, principes welke tot de verklaring van alle fysiologische processen met zekerheid zullen leiden. Zo had ook op universitair niveau de filosofie van Descartes inspraak in de Faculteit der Geneeskunde, al moet gezegd, dat de studenten, zoals de latere professor Bernhard Albinus (1653 -1721) getuigde, zich onbevredigd gevoelden door Craanens colleges over de theoretische geneeskunde. Maar ook buiten de universiteiten had Descartes verscheidene volgelingen onder de artsen. Men treft ze merkwaardigerwijze vooral aan onder de aanhangers der zogenaamde iatrochemische of chcmatrische school (Blankaart, Bontekoe). De scheikunde was gedurende de gehele Middeleeuwen tot in het begin der zestiende eeuw hoofdzakelijk beoefend geweest door de alchemisten, die hartstochtelijk zochten naar de steen der wijzen en de kunst van het maken van goud, daarbij geleid door religieuze en mystieke overtuigingen en ideeën. De Duits-Zwitserse tijdgenoot van

<b^4i'J

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen