1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 177

K. F. GUNNING

129

VI. 3. b. Een mensbeeld dat opvalt door de elegante eenvoud waarmee de genoemde processen verdringing en sublimering worden verklaard, is dat van dr. A. A. A. Terruwe, en het door haar beschreven stelsel, de Rationele Psychologie. Volgens haar opvatting is de menselijke persoonlijkheid verdeeld in een sensitieve = zinnelijke sfeer en een intellectieve = geestelijke sfeer, beiden gekenmerkt door ken- en streefvermogens. In de sensitieve sfeer worden twee streefvermogens onderscheiden, genaamd lust- en nuttigheids-streefvermogen. Deze beide strevingen bestaan ook bij het dier, waar het tweede volledig in dienst staat van het eerste. Bij de mens is deze ondergeschiktheid gedeeltelijk verbroken, omdat de gehele sensitieve sfeer doortrokken wordt door het intellectieve kenvermogen, genaamd de rede (of vóór de ontwikkeling van de rede, door de geboden en verboden van de omgeving, nog niet redelijk maar sensitief = gevoelsmatig verwerkt, hetgeen de oorzaak kan zijn van een onredelijk, pathologisch gedragspatroon). Maar door deze relatieve onafhankelijkheid van elkaar, kunnen bij de mens de verschillende sti-eefvermogens éénzelfde object tegelijk als goed en gevaarlijk zien, waardoor bijv. de positieve luststreving en de negatieve nuttigheidsstreving, die door dit object worden opgewekt, rechtstreeks in conflict komen. De sterkste streving wint, de zwakste wordt verdrongen, d.w.z. wordt verhinderd bewust te worden en zich in een handeling om te zetten, en daar zij buiten bereik van de rede blijft (waar zij haar energie zou verliezen) wordt zij niet bevredigd, en blijft als streving bestaan. En omdat hetzelfde object steeds weer opnieuw de beide tegengestelde strevingen zal oproepen, wordt het proces eindeloos herhaald, zodat tenslotte een grote psychische spanning ontstaat die zijn uitweg vindt in het neurotische symptoom. Welke vorm van neurose ontstaat, hangt af van de wijze waarop het conflict verloopt (48). VI. 3. c. Deze opvatting maakt een gedetailleerde besclrrijving mogelijk van het verdringingsproces, en verklaart op een zeer begrijpelijke en ongekunstelde wijze: 1. Waarom het proces noodzakelijkerwijs buiten het bewustzijn blijft (tevens de enigszins gewrongen constructie vermijdend van een door het bewuste Ik aangestelde „censuur", die met inspanning strijdt tegen onbewuste impulsen zonder bewust te worden); 2. Waarom de verdrongen energie een ander lot ondergaat dan de verworpen energie (VI. 1. c ) , daar iedere verdrongen streving te-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen