De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 51

moeilijk erkennen, en zijn theologische problematiek werd mede

daarom nog door de politiek bepaald:

Op kerkelijk terrein moet men tot in de fijnste geledingen van het

geloof één van zin en één van gevoelen zijn, en daarom kon het niet

anders of de volkeren moesten wel in onderscheidene kerken

uiteengaan. Zoo ontstonden de Roomsche, de Grieksche, de

Luthersche, de Gereformeerde, de Baptistische en de Independen-

tistische kerken, en wat men ook poogt, het zal vooreerst wel niet

gelukken op kerkelijk terrein deze verschillen uit den weg te ruimen.

Maar deze kerkelijke verschillen dreigden lange jaren ook op burgerlijk

terrein de Christenen te verdeelen. En tegen dit gevaar nu is alleen

heul te zoeken in de alzijdige belijdenis van het Koningschap van

Christus, en dit wel daarom, omdat men op burgerlijk terrein met die

fijnere geledingen van het geloof niet te maken heeft. Op burgerlijk

terrein is een gemeenschappelijke Christeüjke actie mogelijk met

anderen, mogelijk zeUs met allen, die het Koningschap van Christus

belijden, ook al is het dat we in het geestelijke en deswege kerkelijk

uiteengingen.

Met dit voorwoord van Pro Rege gaf Kuyper aan dat de doperse

antithese tussen de kerk van de ware gelovigen en de goddeloze

wereld vervangen moest worden door een maatschappelijke en

politieke antithese op het terrein van de gemene gratie. De

antithese van Kuypers tweede periode werd vooral in de vierde

periode vervangen door een bredere antithese tussen de pohtiek

van de coalitie en die van de partijen die Christus' koningschap niet

in hun vaandel schreven. Daardoor gaf het driedelige boek Pro Rege

uitdrukking aan Kuypers theologie van de verzuiling met een

triomfantelijke toonzetting, waar zich de kritiek van buitenaf steeds

meer tegen verzette. De kuyperiaanse wereld van de

Gereformeerde Kerken, de Anti-Revolutionaire Partij en de Vrije

Universiteit werd tussen de twee wereldoorlogen daardoor

getypeerd. Het waren met name de Hervormde theologen die tegen

het triomfantelijke Pro-Rege-motief hun bezwaren zouden inbrengen

met behulp van de theologie van Karl Barth.

Achter de populair geschreven theologie van het koningschap

van Christus ging, volgens S.U. Zuidema, een polair-dualisme schuil

tussen particuhere genade en gemene gratie, tussen hiernamaals en

hiemumaals, tussen Christus als verlosser en Christus als het

eeuwige Woord, door wie de wereld werd geschapen. Als voorbeeld

van dit polair-duahsme vat ik Kuypers visie op de christelijke

47

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen