Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 271

en ook niet voor de economische faculteit die Colijn voorstond of voor

de faculteit der sociale wetenschappen van Romein.

Het onderscheid tussen universiteiten en hogescholen, dat van 1905

tot 1986 in Nederland gangbaar was, kwam heel concreet voort uit Kuy-

pers wijsgerige beschouwingen. Die gedachtengang was dus allerminst

alleen maar van bespiegelende aard.

Lichaam en ziel waren organisch met elkaar verbonden. Het waren

volgens Kuyper wel twee substantiën, maar dan als twee takken, die uit

één stam voortkwamen. En de tak van de ziel vertakte zich opnieuw in

vier, verder parallel lopende takken. Hij zei:

'Ons intellectueel, ons ethisch, ons religieus en ons aesthetisch le-

ven beschikken elk over een eigen sfeer. Deze sferen nu loopen

evenwijdig en mogen daarom niet de ééne uit de andere worden

afgeleid. Het is één zelfde beweging, één zelfde drang, één zelfde

tinteling in den mystieken wortel van ons aanzijn, die in deze vier-

derlei vertakking openbaring naar buiten zoekt.'

Dit beeld van één wortel met daaruit komende, verder evenwijdig lopen-

de stengels, is typerend voor Kuyper. Aan de veelvormigheid van het le-

ven, de souvereiniteit in eigen kring, gaat de idee vooraf van één cen-

trum, één mystiek concentratiepunt van het mens-zijn.

'Zal toch zulk een actie op heel ons leven zijn stempel drukken,

dan moet ze uitgaan van dat punt in ons bewustzijn, waar ons le-

ven nog ongedeeld bleef en nog in zijn eenheid ligt saamgevat, niet

in de gespreide stengels, maar in den wortel waarop alle stengels

uitschoten. En dat punt nu kan niet anders liggen dan in de tegen-

stelling tusschen al het eindige in ons menschelijk leven en het on-

eindige dat er achter ligt. Daar alleen is de gemeenschappelijke

bron, van waaruit de verschillende stroomen van ons menschelijk

leven opkomen en zich verdeden. Persoonlijk ervaren we dan ook

gedurig, hoe in het diepst van ons gemoed, op het punt waar dit

gemoed zich voor den Eeuwige ontsluit, alle stralen van ons leven

als in één brandpunt samenvallen, en alleen daar die harmonie

herwinnen, die ze in het leven zoo telkens en zoo pijnlijk verliezen.

In het gebed ligt niet alleen onze eenheid met God, maar ook de

eenheid van ons persoonlijk leven.'

Zoals al eerder is aangegeven, onderkende Kuyper een centrale wortel

waaruit ziel en lichaam als stengels voortkwamen. Als punt van innerlij-

265

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen