De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 60

evengoed als al wat wezen heeft, niet uit den Heiligen Geest, maar uit

den Vader is; dat, evenals alle ding, ook ons karakter en onze

persoonlijkheid zijn rijke schikking en ordening verkrijgt door den Zoon;

en dat de Heilige Geest zoowel bij onze persoonlijkheid, als bij al het

andere, dat tot aanzijn komt, niets doet, dan de vonk ontsteken, den

gloed des levens er in brengen, bezielen van binnen uit.'

Waar komt die idee van de innerlijke aanraking vandaan? Bij Kuyper

vereist Gods schepping en onderhouding die aanraking. Die aanraking

in de kern van het wezen van elk schepsel is nodig om te bestaan en

voort te bestaan, want die aanraking duurt levenslang voort. Dat doet

niet alleen denken aan de aansteker, die in Kuypers tijd met een lange

stok de gaslantaams aanstak, maar ook aan het gas in de buis, die de

vlam onderhield. De goddelijke vonk wekte het ontstaan en onderhield

het voortbestaan. Men kon wel zeggen 'dat deze innerlijke bezieling, dit

ontsteken van de levensvonk, deze verborgen aanraking door God, den

Drieeenige, tot stand komt', maar beter onderscheid deed hier in het

bijzonder van het werk van de Heilige Geest spreken.

Inzake dat derde begin, dat der wedergeboorte, leerde Kuyper

hetzelfde. 'Het eigen werk van den Heiligen Geest bij aUe creatuur

bestaat in het ontsteken en aanblazen van den levensvonk, zoo voor

zijn bestaansleven, als voor het leven zijner talenten, en op den

hoogsten trap voor het eeuwige leven, dat zaligt', dus zowel in 'het rijk

der natuur', alsook in 'het rijk der genade.'

Deze gedachte van goddelijke vonk, die in de door God de Vader

geschapen en door God de Zoon gevormde materie ontstoken en bij

voortduring door God de Heiüge Geest aangeblazen wordt, is volgens

mij via de romantiek afkomstig uit de gnostiek. De gnostiek kent de

schepper van een kwade en duistere wereld, waarin diep in de mens

een vonk van de lichte hoge god neerdaalt. Deze goddelijke vonk, als

particula Dei in de mens, verdwaalt in deze boze wereld en dooft

vrijwel uit, om dan door de gnosis of de geheime goddelijke kennis,

aangeblazen te worden tot een licht in de donkere nacht en om dan

eindelijk tot de hoge godheid terug te keren. De goddelijke vonk is dan

de zielegrond of diepste kern in de mens. Kuypers theologie werd door

deze gnostiek niet beheerst, zeer zeker niet, omdat hij van een

'particula Dei' niet wil weten, maar ik meen dat er wel een gnostiek

element of motief doorheen liep. Dat bleek ook uit Kuypers

wedergeboorteleer.

Om de wedergeboorte te begrijpen, zoals Kuyper die leerde, moet men

uitgaan van een dode ziel. Door de zondeval werd de band tussen ziel

en Heilige Geest verbroken, zodat de ziel een dode ziel werd. Niet het

bestaansbeginsel, maar het levensbeginsel ging verloren. Als nu ook de

band tussen die dode ziel en het lichaam verbroken wordt, sterft de

mens. Sterven is het verbreken van de band tussen lichaam en ziel. De

56

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen