Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 77

chiater Leendert Bouman, 'zolang wij onze beginselen niet kunnen staven met bewijzen

aan de ervaring ontleend.'"^^^ Kuypers leer van tweeërlei wetenschap was ook Boumans

uitgangspunf*^*, maar een eigen weg stond hem niet helder voor ogen. Hermanides had

daar minder moeite mee, getuige zijn dikwijls geciteerde uitspraak: 'Christelijke weten­

schap is doodgewone wetenschap, maar die rekening houdt met de waarheden van Gods

Woord.' En naast dat Woord stond de natuur. 'Beide doen ons verschijnselen, feiten,

waarnemingen kennen, daden Gods.'­^^' Die leer van de dubbele openbaring zou maatge­

vend blijven voor het werk van de vereniging.

De Christelijke Vereeniging voor Natuur­ en Geneeskundigen verdient een plaats in

de geschiedenis van de Vrije Universiteit, omdat zij tot 1930 als het ware de plaatsver­

vangster is geweest van de nog niet bestaande faculteit der natuurwetenschappen. De

behoefte aan zo'n faculteit werd nog weinig gevoeld. Bakhuis Roozeboom had wel reeds

in 1881 Kuyper zijn diensten aangeboden om van zijn belangstelling te doen blijken,

maar hij dacht wel dat zijn faculteit het laatst van allen aan de beurt zou komen.'^^ Hij

heeft ongelijk gekregen, en zich ook in Kuypers prioriteiten vergist. Kuyper betrad met

zijn laatste grote academische redevoering in 1899 het terrein van de natuurwetenschap­

pen, en sprak toen over het thema 'evolutie'. Terecht besefte hij, dat daar de grote prin­

cipiële vraagstukken lagen waar de Vrije Universiteit over zou moeten meespreken, als

zij zich waar wilde maken als centrum van calvinistische wetenschap. Waren wij niet

meer dan een opleidingsschool, zegt Kuyper aan het slot van zijn rede, dan zou een me­

dische faculteit het eerst aan de beurt zijn. 'Maar wie geen vreemdeling is in den princi­

piëelen strijd onzer dagen, zal, na mijn rede, toch allicht toestemmen, dat de weten­

schappelijke beslissing heden ten dage veel meer bij de Natuurkundige, dan bij de

Medische faculteit ligt. Een kundig botanicus, zoöloog, of antropoloog is, zullen we in de

worsteling der geesten niet achteraan komen, voor onze Universiteit een volstrekte be­

hoefte.''*^^ De vervulling van deze specifieke wensen zou nog een halve eeuw op zich la­

ten wachten.

1880-1905

Dat was de Vrije Universiteit gedurende de eerste vijfentwintig jaar van haar bestaan.

Smalsporig, strikt gereformeerd, klein in alles wat uitdrukking vindt in het getal; toch

zeer zelfbewust, volkomen overtuigd van eigen kwaliteit en betekenis. Ze was precies ge­

worden wat Kuyper voor ogen had gestaan. Zijn grondstelling was de erkenning van de

soevereiniteit Gods over al het geschapene. Die gedachte werd het zuiverst belichaamd

in het calvinisme, en daarom moest de nieuwe universiteit calvinistisch en niets dan cal­

vinistisch zijn.

Dat beginsel diende zij ongeschonden te handhaven en te bewaren, want in het geheel

van de gereformeerde organisaties nam zij de belangrijkste plaats in, als de hoeksteen van

ALLEEN OP WEG. 1880-1905 73

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen