Dr Kuyper en het Joodsche probleem.

Het was in de maand September dertig jaar geleden, dat Dr A. Kuyper de voorrede schreef bij het eerste deel van zijn tweedeelig vs^erk: , „Om de oude Wereldzee", waarin ook het Joodsche probleem breedvoerig door hem besproken wordt.

Sindsdien is er op de wereld veel veranderd; vete problemen van toen zijn inmiddels opgelost of door andere vervangen, maar het Joodsche probleem is — kan het wel anders? — tot op den dag van heden een onopgelost vraagstuk gebleven.

De oogen van de geheete wereld zijn in deze weken zelfs op Palestina gericht. G-eregeld verschijnen in de buitenlandsche overzichten van de verschillende dagbladen mededeelingen over dan gespannen toestand tusschen Joden en Arabieren in het nabije Oosten. De stroom van berichten gaat door, om ons op de hoogte te honden van de ontwikkeling van het Palestijnsche probleem. De laatste Volkenbondsvergadering heeft zich met de verdeeling van Palestina, — het voorstel van de Koninklijke Commissie — bezig gehouden en in haar discussies bet vóór en tegen overwogen.

Hoe hebben wij over het Joodsche probleem te deailcen? Het is een vraag, die de geesten boisit en waarop nogal uiteenloopende antwoorden gegeven worden.

Op het laatste Zionistencongres in Augustus van dit jaar bleek er bij lange na geen ©ensteimmigheid te bestaan over de verdeeling van Palestina en d« stichting van den nieuwen Joodschen staat, zooals deze door de Koninklijke Commissie werd voorgesteld. De meeste Christenen hebben geen groote verwachtingen van den opbouw van ©en zelfstandigen Joodschen staat, maar de Chiliasten vinden in den gang van zaken ©en sterk bewijs voor de juistheid van hun ideeën.

Zoo wordt in het nieuwe sterk chiliastisch getinte iboek van Erich Sauer („Der Triumph des Gekrenzigten" Umbruch Verlag Wuppertal, Bannen 1937, pag. 143) de ontwikkeling van de kolonisatie ui Palestina vol vreugde vermeld. Sauer beschouwt dezen nieuwen intocht van de Joden in Palestina als een vervulling van de belofte in de Heilige Schrift O'ver bet Jodendom nitgesproken.

Onder deze oanstandigheden is het goed in bet jaar van Kuyper-berdenking eens na te gaan hoe Dr Kuyper zich de ontwikkeling van het Jood^ scbe probleem gedacht heeft, - en ho© vsrij in verband daarmee de tegenwoordige emigratie naar het land van het oude Israël hebben te zien. Het zal noodig zijn vooral te letten op- Kuypersi beschouwing over de kolonisati© in Palestinai, aangezien dit onderdeel bij de tegenwoiordige verhoudingen in het land de meeste aandacht opiedscht.

Toen Dr Kuyper het Heiige Land bezocht, was het aantal Joodsche kolonies niet heel groot. Het stichten van kolonies in Palestina was eerst lenkel© tientallen jaren eerder begonnen. De Jodeai di© zich aangemeld hadden, moesten in de nieuwe kolonies tallooze moeilijkheden overwinnen. Weinig verstand als z© over het algemeen hadden van landbouw, waren de voorschotten spoedig opgeteerd. Gelukkig liet de rijke Jood Baron van Roiüilsohild zijn volksgenooten niet aan hun lot over. Onder zijn leiding werden elf kolonies gevormd, di© later met de zeven kolonies van de Jewish Coloinisation Association verbonden werden. Toch moet men zich van de bevolking van deze kolonies geen al te groote voorstelling maken. Volgens de gegevens aan Dr Kuyper verstrekt, bedroeg het aantal gezinnen in de Rothschild-kolonies 657, met een bevoiEking van 3426 personen. In totaal waremj ©r ong©veer 5000 kolonisten werkzaam in de verislchïllend© bedrijven. Dit is natuurlijk ©en zeer gering aantal in een land dat bijna zoo groolt, is als Nederland. Kuyper - vond de Joodsche kolo'nies in Palestina bij zijn bezoek „in hooge mate onbeduidend" en stelde als iets belangrijks vast, dat de Russische en Roemeensche Joden di© in landverhuizing heU zochten, li©ver naar Amerika dan naar Palestina trokken. (Vgl. „Om de oud© Wereldzee", d© stukken over: „Het Joodsche probleem", 239—324 en „Het Heilige Land", pag. 433—548 passim.)

Leggen wij naast deze feiten, door Dr Kuyper meegedeeM in „Om de oude Wereldz©©" d© gegevens ons verstrekt door den Hongaarschen journalist L. Farago, die in opdracht van een Engelsoh blad P, alestina bereisd© en die d© resultaten van zijn onderzoiekingen publlioeerd© in ©en boek in dit jaar in het Hollandsoh uitgekomen onder den titel: „Palestina op den tweesprong", dan valt het verschil dadelijk op. (L. Faragoi, „Palestina op den tweesprong", Nederlandsoh© keurboefcerij', Amsterdam 1937.)

Volgens mededeelingen van het Joodsche Hoofdbestuur wonen er thans reeds meer dan 400.00; .p Joden in Palestina (Farago a.w. 168). Het Joodsche Palestina heeft in totaal iets meer dan één minioen doenams land in handen (één doenam' is 100 vierkante meter). (Faragoi, .a.w. 198.) D^ Histadroeth, de Joodsche arbeidersorganisatie, telt meer dan 80.000 leden, onder wie 85 procent van de Joodsche arbeiders boven 18 jaar. (Farago-, a.w. 110.)

Van Tel' Aviv {= Lente Heuvel) d© stad tan noorden van Jaffa in de zandduinen gebouwd, was in 1907 bij het bezoek van Dr Kuyper nog geed huis of steen te zien. Hoewel de grond reeds ini 1906 gekocht was door een. groot© Joodsche maatschappij, kon door allerlei omstandigheden eerst drie jaar later met den bouw van huizen woerden begonnen. Thans is deze geheel' Joodsche stad inmiddels uitgegroeid tot de grootste van Palestina en telt stellig 160.000 inwoners. (Vgl. Farago a.w, 87—99.)

Er zijn verscJhilende oorzaken te noemden di© tot deze groote toename van Joden in Palestina) aanleiding hebben gegeven. Allereerst is te wijzen op de Balfour-declaratie in 1917, waarbij aan d© Joden d© schepping van ©en nationaal' tehuis in Palestina in het vooruitzicht gesteld werd. Sindsdien is jaarlijks bet aantal emigranten dat naar bet Heilig© Land trok enorm toegenomen. Volgente de verklaringen van het Zionistencongres in Luzem (1935) in het jaar 1933 niet minder dan 30.000 en in 1934 42.000. Bovendien werd de emigrati© naar Amerika in dezelfde jaren aanmerkelijk bemoeilijkt, zoodat de Joden, di© naar ©en ander vaderland moesten trekken, wel me©r op de mogelijke vooruitzichten in IPalestina acht moesten giaven. Daarbij imoet gewezen worden op het groeiend© Anti-Semitisme in verschillende landen. Sinds de overwinning van het Nationaal'-Socialisme in Duitschland zijn den Joden daar allerlei moeilijkheden in den weg gelegd bij d© uitoefening van hun bedrijf en velerlei beperkend© bepalingen voor het Joodsche leven uitgevaardigd, zoodat velen het besluit namen in Palestina opnieuw te beginnen. In de eerste drie jaren van het Hitlterbewind zijn er ongeveer 30.000 Duitsche Joden naar Palestina' gekomen.

Is dus de emigratie naar Palestina veel sneller Igegaan dan Dr Kuyper in zijn „Om de : oude Wereldzee" vermoedde, aan den anderen kant is de overeenkomst tusschen de kolonies van toen en nu zeer groot. Het viel aan Dr Kuyper reedjs op, dat in de kolonies die hij bezocht, gezinnen met ©en talrijk kroost tot de zeldzaamheden be^ hoorden. Hij vond nauw©lijks drie Idnderen per gezin, pen aantal dat „men veel grooter zou ge: dacht hebben". (Vgl. Kuyper a.w. 495). Deze verhoudingen zijn thans nog veel' ongunstiger. Gemiddeld hebben de gezinnen in de kolonies thanjb' 0, 7 kinderen, zoodat d© Joden zonder sterk© emigratie niet alleen niet zouden toenemen, maar zelfs zouden uitsterven. De grootst© attractie van de kolonie te Dagania was zelfs dat daar 'een gezin met zeven kinderen woonde (Farago a.w. 216). De joumaUst teekende ©rgens deze uitspraak op uit den mond van ©en getrouwd kolonist: Het leven is te duur en te onzeker om meer dan ééil kind te hebben. Eén kind is al een luxe; we moeten zijn wieg en baby-uitzet op afbetaling koopen en zijn wij niet aangesloten biji het ziekenfonds, dan moeten wij zelfs d© vroedvrouw in teirmijnen betalen. (Faragoi a.w. 216.)

Deze levenshouding doet reeds vermoeden dat het godsdienstig besef bij de in Palestina wonende Joden niet sterk is en dat er niet veel begieert'a is om de Wet Gods te onderhouden gelijk weleier.

Dat is inderdaad het geval'. Kuyper zag heit met zijn scherpen blik reeds in zijn dagen dat de religieuze idee, Israels nationaliteitsbesef niet doordrong en hij kon op' grond daarvan vooral, Israël geen groote toekomst in Palestina voorspellen. De nieuwe Joodsche generati© komt er openlijk voor uit, dat de godsdienst hen geheel onverschillig laat. De oude Joden onderhouden trouw de godsdienstige plichten ©n gaan geregeld ter synagoge, maar voor de jongeren is d© Sabbath meer ©en nationale dan een religieuze feestdag. „Men staakt het werk meer op sociale dan op godsdienstigl^ gronden. (Farago a.w. 85.) Typeerend is dit voorval. Toen d© journalist Jeruzalem beizocht, wa^ juist het Tempelgebied, '©n dus ook de klaagmuur, voor de Joden gesloten door de Engelsch© overheden, uit vrees voor bloedige onlusten op dezia historisch© plek. De godsdienstig-orthodox© Joden waren hierdoor zeer terneergeslagen. „Doch de jongere generatie, die nooit naar den klaagmuur ging, omdat zij geloofde dat het nieuwe Joodsche Palestina niet opgebouwd kon worden uit tranen om vergan© grootheid, bleef er onverschillig onder. „Wij Joden, zoo vertelde men aan den journalist in de Jewish Agency, zouden veel eerder onz© heiliga plaatsen willen opgeven, dan ons werk der laatste jaren verwoest te zien. (Farago a.w. 42.)

Al' is- dan het aantal kolonies van een , fcl©inie twintig tot ver over de honderd geklommen len al is de groei v©©l groot©r dan Dr Kuyper durfde t© veronderstellen, toch zullen wij goed doen Kuypers beschouwingen ov©r het Joodsch© kolonisatievraagstuk niet t© vergeten en inzonderheid zijn. slotzin in gedachten te houden: „Zooilang Israël zijn, verwerping niet te niet doet moge de Joodsche kolonisatie Palestina economisch ten zegen strekken, maar den „Juif errant" zijn eigen tente hergeiven, kan ze niet." (Kuyper a.w. 496.)

D© moeilijkheden, waarmee Engeland en d© Volkenbond worstelen om het Joodsch© vraagstuk tot oplossing t© brengen, bewijzen, dat deae uitspraak van dertig jaar geleden nog niets van haaf waarde , h©©ft ingeboet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen