Revue 1997 - pagina 74

Faculteit der Biologie

Stikstof in de strooisellaag Onlangs promoveerde Matty Berg op een onderzoek naar de regulatie van de s t i k s t o f - k r i n g l o o p in de bodem van een dennenbos op de Veluwe. Promotor was prof.dr. Nico van Straalen. Door v e r z u r i n g is de bodem van naaldbossen verzadigd geraakt met stikstof. Onder invloed van deze zogenaamde stikstof-depositie veranderde de chemische samenstelling en de structuur van de strooisellaag. Berg vroeg zich af in hoeverre het leven van de micro-organismen in de bosbodem daardoor ook veranderde. Hij o n d e r z o c h t dat op diverse manieren, variërend van het wegen van zakjes detritus van diverse leeftijden en het analyseren van b o d e m k o l o m m e n t o t het berekenen van de omzetsnelheid van onder meer k o o l s t o f met behulp van een computermodel. Uit bestudering van strooisel van diverse leeftijden kon worden vastgesteld dat uit de overmaat aan stikstof waarschijnlijk een t e k o r t aan v o e d i n g voor bacteriën ontstaat, waardoor de afbraak van ouder strooisel sterk w o r d t g e r e m d . Strooisel ouder dan a n d e r h a l f j a a r w o r d t nauwelijks meer a f g e b r o k e n . Daardoor verm i n d e r t de voeding in de b o d e m . Dit is onder meer een gevolg van veranderingen in de mineralensamenstelling. Stikstofneerslag heeft een nadelige invloed op de beschikbaarheid van k o o l s t o f en calcium. Met proeven van grondk o l o m m e n uit diverse landen heeft Berg kunnen aantonen dat het uitspoelen van de overvloedige hoeveelheden s t i k s t o f v e r b i n d i n g e n

20

gepaard gaat met het uitspoelen van andere elementen zoals calcium en m a g n e s i u m . Daarnaast w o r d t in sommige bossen (giftig) a l u m i n i u m vrijgemaakt. Deze veranderingen in de mineralensamenstelling van de bosb o d e m betekenen een verminderde vitaliteit van veel bossen. Bovendien verandert de zogenaamde levensgemeenschap in de bodem door de toenemende hoeveelheid stikstof. Kleine bodemdieren zoals m i j t e n , spinnen, springstaarten en w o r m e n o n d e r v i n d e n daarvan de gevolgen. Niet alleen de afbraak van de strooisellaag, de v o e d i n g s b o d e m van veel micro-organismen, verm i n d e r t , ook de vergrassing van het bos neemt sterk toe. De diversiteit van de levensgemeenschap neemt af, de verticale verdeling in de bodem verandert. Een opmerkelijk gevolg is dat het aantal schimmels in de bodem sterk t e r u g l o o p t , wat d u i d t op onplezierige l e e f o m s t a n d i g h e d e n . Om de samenhang tussen veran-

vrije Universiteit

amsterdam

deringen in de bosbodem en het leven van de bodemdieren beter te kunnen begrijpen, heeft Berg de belangrijkste bosbodem-bewoners samengebracht in een voedselweb dat weergeeft wie wie eet ? Statistische analyse van het voedselweb laat onder meer zien dat de samenstelling van de strooisellaag van grote invloed is op het leven van de bodemdieren en o m g e k e e r d . Strooisellaag en bodemieven zijn sterk met elkaar v e r w e v e n : veranderingen van de strooisellaag hebben een ingrijpende betekenis voor de structuur van de levensgemeenschap. Met behulp van een c o m p u t e r s i m u l a tiemodel w o r d t berekend in welke mate de diverse groepen dieren invloed uitoefenen op de samenstelling van de b o s b o d e m , met name op de o m z e t t i n g van koolstof en stikstof. O p m e r k e l i j k was de invloed van predatoren. In aanw e z i g h e i d van hun belagers zijn organismen veel actiever. De computer-berekeningen bleken redelijk overeen te komen met de resultaten van het v e l d o n d e r z o e k . Dat vergroot uiteraard het v e r t r o u w e n in de bruikbaarheid van het model.

Revue

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen