Revue 2000 - pagina 87

Prof.dr. Bas Kooijman

"Nederland is jaarlijks vijf miljard kwijt aan de verbranding van zuiveringsslib uit afvalwater Bacteriën verbranden organisch afval, maar het gevolg is dat ze daarvan groeien. Dus zitje nog met een enorme hoeveelheid afval. Eind jaren tachtig dachten wij en Moleculaire celfysiologie, toen nog Microbiële fysiologie: kan dat niet slimmer? We wilden een manier bedenken waarbij de bacteriën wel eten, maar niet kunnen groeien. Dat is gelukt. In een grote bak stop je de bacteriën; aan de ene kant komt het afvalwater naar binnen en aan de andere kant gaat het er schoon weer uit. Met filters zorg je dat de bacteriën in de reactor blijven. Op een bepaald moment zijn er zoveel bacteriën dat alle toevoer van organisch materiaal nodig is voor het onderhoud van de cellen, zodat hun aantal niet meer toeneemt." "Om veroudering van de bacteriekolonie te voorkomen, moet er een lage productie gehandhaafd blijven. In een ander project hebben we dat ingepast door in een klein vakje van de reactor worm-

pjes te stoppen, die de bacteriën opeten. "Grappig is dat Kooijman niet weet in hoeverre het systeem tegenwoordig in de praktijk wordt gebruikt. Wij hebben laten zien hoe het kan, daar gaat het ons om." Op dit moment ligt het zwaartepunt van het onderzoek op de effecten van toxische stoffen op organismen. "DEB slaat op alle stoffen, dus ook op toxische stoffen. In mijn vorige baan bij TNO deed ik ook onderzoek in de milieutoxicologie. De vraag is hoe veranderingen die toxische stoffen veroorzaken in individuen doorwerken in het ecosysteem. Als een dier drie jonkies minder krijgt, moeten we dan de hele industrie sluiten of niet? Die kennis is nodig voor normstelling. Ook hier zie je weer dat we een link leggen tussen de niveaus: van de stof via het individu naar het ecosysteem." Kooijman wil zelfs verder gaan dan het ecosysteem. "Om de trein die van moleculen via het individu naar het ecosysteem loopt compleet te maken, willen we naar de biosfeer gaan kijken. De wereld en de atmosfeer vormen, anders dan een ecosysteem, een min of meer gesloten systeem. Daarin kun je heel mooi stofstromen onderzoeken en vastleggen in modellen. De mensen die tot nu toe klimaattheorieën opstelden hebben die theorieën al wel theoretisch onderbouwd, maar daarbij gaan ze erg primitief om met biologische ken-

vrije Universiteit

amsterdam

nis. Biologische processen hebben veel invloed op bijvoorbeeld koolstofdioxide- en ozonconcentraties. Onze biologische kennis kan veel betekenen voor de klimatologie en het is onze missie om die toe te passen in de energiebalansmodellen die klimatologen al gebruiken." Kind Terwijl het leggen van verbanden tussen de verschillende biologische vakgebieden Kooijmans grote passie is, ziet hij om zich heen dat andere onderzoekers steeds minder de tijd nemen om naar andere vakgebieden te kijken. "Een stelling van mijn proefschrift was: 'De wetenschap zal verdrinken in de zee van publicaties.' Tijdens mijn sollicitatiegesprek hier, werd ik daarop aangesproken. Men vroeg of ik er nog steeds zo over dacht. Nee, antwoordde ik. De wetenschap is verdronken in de zee van publicaties. De grenzeloze specialisatie is te ver gegaan. Niet alleen een gespecialiseerde groep als wij, maar alle biologen moeten aandacht hebben voor onderlinge relaties." Kooijman begrijpt wel waardoor het komt dat die aandacht er niet is: "Er is een enorme prestatiedruk. Je wordt erop aangekeken als er minder dan twee publicaties per jaar op je naam staan. Om snel te kunnen gaan schrijven, gaan mensen zich veel te ver specialiseren." "Een gevolg van de publicatiegolf is dat oudere artikelen niet meer

De faculteiten

25

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen