Studentenalmanak 1926 - pagina 144

132 HET TRAGISCHE

zal de uitkomst zeker aldus wezen. En immers in de natuur

meent onze praemisse bevestiging te vinden: Natura non

facit saltus.

Er is dus een keten van handelingen en gebeurtenissen,

een relatie der momenten, gedragen door harmonische

causaliteit, en, zoover het ons leven betreft, geleid door de

organische eenheid van ziel en leven, van deinen, voelen,

willen en handelen^), ,,Het denken verbindt de begrippen

naar de wetten van identiteit en tegenspraak, van oorzaak

en gevolg, van middel en doel. De causaliteit b.v, is iets

gansoh anders dan een associatie van gewoonten, wijl zij

in de innerlijke en noodzakelijke verbinding der verschijn-

selen haar wezen heeft" ^). Zulke causaliteit en finaliteit

bestaat ook in het handelen, vaak gevolg of simultaneiteit

van het denken.

Maar nu doet zich het feit voor, dat die keten verbroken,

die harmonie verstoord wordt, Hoe komt dit?

Er is tweeërlei lijn in het leven te bespeuren: a. de lijn

der causaliteit (anthropocentrisch gezien), b. de lijn, die

door hooger hand getrokken wordt en de baan bepaalt,

waarlangs zich het leven zal bewegen en die men de godde-

lijke causaliteit zou kunnen noemen (theologisch gezien).

Hierdoor ,,voelen wij ons met alle schepselen volstrdit

afhankelijk van een macht, die het eeuwige, oneindige

wezen is" ^),

Daar nu, waar de lijn der menschelijke causaliteit, die de

mensch zelf berekent of althans berekenen wil, gekruist

wordt door de lijn van het Goddelijk schema des levens, dat

getrokken is naar Gods wil, däär ontstaat het conflict, met

als gevolg de vernietiging van menschelijke waarden *),

Het feit van dit conflict, dat oorzaak is, dat de mensche-

lijke wil en „causaliteit" telkens verbroken wordt en dat

^) Vgl, Rud. Eucken: Geistige Strömungen der Gegenwart", Berlin,

1920, bl, 373,

2) Bavinck: Wijsb, der Op., bl, 54,

^) Bavinck, a,w,, bl, 55,

*) Op dit conflict wordt onder verschillend gezichtspunt gewezen

door Volkelt, Scheler, Goldschmit, e,a.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen