VU Magazine 1971 - pagina 195

m

of hij communist was en de president van de betreffende rechtbank daartegen bezwaar maakte. Toen de officier verduidelijkte zich aldus een beeld te willen- vormen van de mentaliteit van de verdachte, antwoordde de president daarop: dat kan wel zijn, maar ik acht de vraag toch niet toelaatbaar. Het opmerkelijke was - en daaraan zie je hoe scheef de plaatsing van de officier zo op één niveau met de rechter is - dat eerf toeschouwer grinnikend tot een ander op de tribune zei: "Ze hebben ruzie onder elkaar." '

magazine

Romantisch Bianchi: 'Ik vind het gewoon romantisch om te denken, zoals Mulder doet, dat je het belang van de rechtspraak onderstreept door afstand te bewaren. Zoiets is zeker niet bevorderlijk voor de communicatie.' Mulder: 'De distantie is er niet bij het verhoor door de rechter-commissaris... ik herinner mij m'n oude kamer bij de rechtbank Groningen, waar ik jarenlang als zodanig heb gewerkt. Daar was een sfeer van gemoedelijke deftigheid, waarin je tot rust kwam.' Van Veen: 'Dat schetst dan toch meer uw tevredenheid over het eigen werkklimaat in Groningen dan dat het iets bewijst omtrent de gevoelens van de verdachte. Bovendien... een verhoor in de kamer van de rechtercommissaris is wel iets anders dan het terechtstaan in openbare zitting. Gelooft u, dat een gesprek op de zitting mogelijk is?' Mulder: 'Ja, maar in de zittingszaal spelen andere facetten een rol; daar krijg je te maken met een verhoorsituatie, die uitmondt in een beslissing, welke heel dikwijls onaangenaam zal zijn voor de verdachte. Het is de rechter, die deze beslissing moet nemen in raadkamer en dan niet vanuit een gemoedelijke ronde tafelsfeer, waarbij ook andere deelnemers zijn betrokken.' Bianchi: 'Ik ben wel met Mulder eens, datje onderscheid moet maken tussen gespreksfase en beslissingsfase, maar ik geloof dat het een het ander niet uitsluit met betrekking tot de sfeer. Ik zie nog steeds niet in, waarom in de zittingszaal zo'n enorme distantie in acht moet worden genomen.'

V.l.n.r. prof. dr. H. Bianchi, prof. dr. G. E. Mulder en Jac. van Veen.

matie over de gang van zaken en natuurlijk denken ze, dat die mannen daar op het podium onder één hoedje spelen. Daarom: zet de officier maar op hetzelfde niveau als de raadsman van de verdachte.'

ook hier rechter en officier op één podium zitten.

Verstoring Van Veen: 'De opzettelijke verstoring van het ritueel zoals dat in het Maagdenhuisproces is gebeurd... wat vindt u daarvan?

Mulder: 'Die term ritueelverstoring is achteraf bedacht voor iets, dat in werkelijkheid niets anders was dan ordeverstoring. Wat daar gebeurde en ook later in een zaak voor Mulder: 'Dat is sterk, dat is sterk!' een Utrechtse rechter is gebeurd, was duidelijk te beschouwen als 'contempt of court' Van Veen: 'Ik wil nu op die distantie terugko- (belediging van het hof). Als ik daar toen in men, waarvan u voorstander bent. Maar u Utrecht had gezeten zou ik verdachten, die hecht niet zo aan handhaving van bef en zich zo gedroegen - een fles advocaat te toga; hoe verklaart u dat?' voorschijn halen om te demonstreren, dat ze hun eigen advocaat hadden meegenomen Mulder: 'Die hadden misschien zin in de en op de tafel van de rechter gaan zitten tijd dat het Romeinse recht in West-Europa zonder veel aarzelen, wanneer ze niet op werd overgenomen - zo van de 15e tot de een waarschuwing reageerden, in de cel 18e eeuw - maar in de tegenwoordige tijd, hebben gezet tot de afloop van de zitting. waarin je de grootste moeite hebt om je kin- Daartoe geeft de wet de rechter de bevoegdderen te bewegen bij plechtige gelegenheden heid. Een rechter moet ook in wat men een een fatsoenlijk pak aan te trekken - meestal politieke zaak gelieft te noemen over de gelukt het niet eens - zie ik het eigenlijk niet moedsrust kunnen beschikken om een vermeer zo zitten. Maar als de toga ooit wordt antwoord vonnis te kunnen wijzen. Hij zit afgeschaft, zou ik toch wel een wat traditio- daar toch al gespannen in een situatie, waarneel, in elk geval donker pak aantrekken.' • voor hij niet is opgeleid.'

Mulder: 'Daar ben ik het volledig mee eens. Volgens mij is het mogelijk het strafproces vrij eenvoudig te hervormen door aan de officier van justitie de plicht op te leggen te Mulder: 'We hebben te maken met een ondervragen in plaats van de president. De partij proces, zo stel ik het ook op mijn collehuidige situatie van de president is bijna een ges.' onmogelijke; hij is de voornaamste acteur en Mulder: 'In de opstelling moet het partijmoet bovendien regisseren; wanneer hij veel karakter van het strafproces worden.onderVan Veen: 'Als we het daar dan over eens meer van het spel zou overlaten aan officier, streept. Maar schrikt u niet... de officier zijn, acht u het dan niet voor het aanzien van raadsman en in tweede linie zijn bijzitters, blijft gezagdrager; haal hem bij de rechters het recht volkomen onjuist, dat de officier met dan wordt vermoedelijk het effect bereikt, Bianchi: 'De dominees dragen een toga omde rechtbank op dezelfde verhoging zit?' vandaan, maar geef hem als u aan symboliek dat hij eerder geneigd is een niet door de beu- dat Calvijn er een droeg... als de rechter hecht een klein eigen podium, iets lager.' gel kunnende vraag of opmerking van de nu een traditioneel pak gaat aantrekken en Bianchi: 'We hebben het zo vaak over duidelij kheid in de politiek, ik zou ook voor duide- Van Veen: 'Is het niet dringend noodzakelijk andere procesdeelnemers te couperen. Bo- hij blijft dat doen, dan loopt hij er over een lijkheid in de rechtszaal willen pleiten. De de verdachte ook maar de indruk te ontne- vendien wordt voorkomen dat hij ongecon- jaar of vijftig weer net zo conservatief bij als troleerd zélf blunders maakt.' meeste mensen die voor het eerst in een men, dat hij gelijkelijk moet optornen nu in zijn toga. Maar er is nog iets anders: zittende en staande magistratuur?' rechtszaal komen, hebben geen enkele inforwaar je mee moet oppassen is, dat je via de toga uit de eigen individualiteit kan klimCommunist men. Dat geldt niet alleen voor de rechter, Rechtszaal in het gerechtsgebouw aan de Amsterdamse Prinsengracht. Links de plaats van de officier; in M Van Veen: 'Ik heb het eens meegemaakt, dat dat geldt ook voor de militair, die een midden de plaats van de rechters. Rechts, beneden het podium, horen verdachte en raadslieden te zitten. een officier van justitie een verdachte vroeg, uniform draagt en een zekere afstand schept Dit Is een vrij moderne zaal. Dikwijls zit de officier praktisch aan dezelfde tafel als de rechters. Toch bleven

Bianchi: 'Ik zie het openbaar ministerie als partij.'

tot zijn eigen individuele verantwoordelijkheid als mens.'

Bianchi: 'Ja, maar moet het je niet te denken geven, dat dit soort ordeverstoring plaatsvindt juist in zaken met politieke achtergronden? Ik vraag mij af of je voor ordeverstoring met demonstratieve bedoeling toch niet andere normen moet aanleggen. Ik ben nooit erg gelukkig geweest met de middelen waarvan de Maagdenhuisbezetters zich tijdens de bezetting hebben bediend, maar hun optreden in de rechtszaal, tja, wat dat betreft heb ik toch een veel grotere

Van Veen: 'Zit er in dat afstand scheppen niet een stuk intimidatie?'

Partij Mulder: 'Nee, dat vind ik helemaal niet.' Van Veen: 'In de gemoderniseerde rechtszalen staan de tafels van de rechtbank en die van 'het openbaar ministerie afzonderlijk opgesteld, maar toch zit de officier weer op het podium. Mijn opvatting is, dat hij als partij in het strafproces daar niet hoort en gewoon tegenover zijn tegenstanders - verdachte en diens raadsman - in de zaal moet zitten. Er is ook een opvatting, waarin de officier niet als partij wordt beschouwd, maar als iemand, die ook de verdachte recht doet wedervaren; wat denkt u daarvan?' 36

Het gerechtsgebouw aan de Steegoversloot te Dordrecht; geen 'paleis van justitie' zoals ze dat in andere landen kennen, maar wel een imposant bouwwerk.

37

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen