VU Magazine 1972 - pagina 79

^^ifH|»4^mfli^ml6/lfi^ Prof.

dat bij een vrucht ernstige aangeboren afwijkingen zijn die niet met het leven verenigbaar zijn - dat is een bepaalde categorie - dan meen ik dat we als dokter gerechtigd zijn om zonder meer een abortus provocatus te doen.

dr.J.Janssens

Er is een ontwikkeling geweest in mijn denken inter\/^ievt/ door Henk

'i

Mochel

Bijvoorbeeld een anencefaal vrucht, waarbij de hersenen ontbreken, of 'n vrucht waarvan vaststaat dat het direct na de geboorte zal overlijden, een hartgebrek dat niet met het leven verenigbaar is. Dan zou ik mij zonder meer gerechtigd voelen om de zwangerschap af te breken.

'En na die tijd ben ik mij bewust geworden, dat ik dus niet zo zwaar mag en moet tillen aan de lengte van iemands leven. Dat ik op een goed moment dus maatregelen mag nemen, die misschien wel het leven verkorten, maar die een uitweg geven in een haast niet te dragen situatie, die bij mensen kan bestaan.' hoogste waarheid. Het is in het begin van het gesprek dat Henk Mochel had met prof. dr. J. Janssens, - Als u nu weer in dezelfde situatie zou kovrouwenarts aan het Academisch Ziekenmen te staan, zou u dan op dezelfde mahuis van de Vrije Universiteit, dat de hoognier handelen? leraar duidelijk maakt, dat er een ontwikkeling in zijn denken is geweest. Hij vertelt Ik denk het niet. Ik denk dat ik haar, waniets over de stervenssituatie van zijn eigen neer de consequentie van de pijnbestrijvader en van een tweede geval, dat hij ding zou zijn een verkorting van het levroeger heeft meegemaakt, waarin een ven . . . maar ik moet u wèl zeggen, dat ais patiënte, die ongeneeslijk aan kanker leed, ik nu weer met zo'n situatie geconfronontzettend veel pijn had. teerd zou worden, dan zou ik die vrouw nu 'Onmenselijk veel pijn had zij. Als je dat wèl pijnloos kunnen krijgen; daarvan ben ik woord gebruikt, durf je te zeggen dat de vrijwel overtuigd. De pijnbestrijdingsmedraaglast de draagkracht naar redelijkheid overschreed. En dan mag en moet de dok- thodieken zijn nu zoveel beter geworden, ter alle maatregelen nemen, ook al verkorten ze het leven, om die pijn te bestrij- Maar het gaat even om de tegenstelling. den. Een van de maatregelen, die ik moest nemen, was gewoon haar in narcose brenNatuurlijk, Mijn instelling is veranderd. Ik gen, nota bene. En de zuster, die me zou nu waarschijnlijk - als ik thans dezelfde daarbij hielp, zei: "Dokter, ik hoop alstumiddelen had als toen - de dubbele dosis blieft dat u zich een keer vergist. Dat u hebben gegeven. Dan zou ik - in dezelfde een dubbele dosis geeft en dat u niet meer zin als bij de abortus provocatus - de hanvasthoudt aan dat idee van: ik mag niet den omhoog steken naar de hemel en door mijn toedoen het leven verkorten van zeggen: ik weet geen andere uitweg. Ik deze vrouw in haar allergrootste nood." hoop dat ik het goed doe. Dat blijft voor Die vrouw zelf had het er wel moeilijk mij altijd een klemmende vraag, ook bij de mee mij dat te vragen. Eigenlijk vroeg abortus provocatus, ze 't me wel en eigenlijk vroeg ze 't me niet. Die vrouw dacht ook vanuit ideeën, die - Zijn er op 't ogenblik nog wel situaties toen gangbaar waren. Het is al enkele denkbaar, waarin u geneigd zou zijn op jaren geleden. Die vrouw durfde me die manier actief in te grijpen? eigenlijk niet te vragen: geef me wat, dat ik niet weer bijkom. U kunt zich voorZe doen zich haast niet voor in mijn prakstellen, dat ik toen met die problematiek tijk. Maar wel heb ik een situatie gehad geconfronteerd werd van: zal ik nu zover waarbij een patiënt aan een hart-longmagaan, dat ze niet meer wakker wordt, of zal • chine, een respirator lag, die dus alleen ik dat niet doen?' maar op gezag van dat instrument biologisch functioneerde, waarbij dus de hersenfunctie totaal afwezig was. En bij die Mochel: Wat weerhoudt u nu in zo'n situapatiënt heb ik dus de knop durven omtie, als u net vertelde, om dan inderdaad draaien. Ik weet niet of u dat euthanasie die dubbele dosis te geven? noemt. Ik dacht dat dat geen euthanasie was. Dat is stellen: wat daar leeft, is eigenDat was de idee dat een dokter geroepen lijk alleen maar 'n biologisch substraat. Het is, dat hij alleen maar de plicht heeft het is alleen maar een weefselpreparaat, datje leven te verlengen. Dat was vroeger de 24

- Wat is dat voor een categorie, 'afwijkingen, die niet met het leven verenigbaar zijn'?

dan in leven houdt. Je kunt zo ook een geamputeerd been door een kunstmatige circulatie in leven houden. Als je maar zorgt dat er zuurstofrijk bloed doorgaat. Waarom zou dat niet kunnen? - U heeft veel te maken met pasgeboren leven. Speelt daar het probleem euthanasie? Nee. Bij het reanimeren van kinderen speelt bij mij persoonlijk niet de waarde van het kind een rol, de waarde voor de maatschappij of voor de ouders of hoe dan ook. Als 't een mongooltje is, dan zal ik dat nét zo goed een wisseltransfusie geven als een niet-mongooltje. Ik meen dat ik ook bij een kind, waarvan we weten dat het veel zorgen, veel nood zal geven in tiet bestaan van twee mensen, niet het recht heb dat leven af te breken. - En als het nu een hydrocefaal kind is? (waterhoofd) Ook niet. Maar ik kan me wèl voorstellen, dat de ouders tegen mij zeggen: dokter, ik verbied het u om, als mijn kindje longontsteking krijgt; het dan aan de meest ingewikkelde behandelingen bloot te stellen. En dan zal ik zo'n kind die behandeling niet geven, ook al zou ik het er niet mee eens zijn. Als ik alleen zelf te beslissen had.

- En als u nu ziet dat het aangeboren afwijkingen heeft, die misschien nèt met het leven verenigbaar zijn?

- Als u het heeft over die 'beschermingswaardigheid van de vrucht' dan hanteert u een criterium. Ja, en daar kan ik fouten maken.

Dan zal ik op indicatie 'kind' nooit de zwangerschap afbreken. Eventueel wel op indicatie 'moeder' of indicatie 'echtpaar' of indicatie 'gezin'. Ik voor mij aanvaard namelijk niet de indicatie 'onheil voor het kind'. Het is misschien gezocht vindt u; dat mag u vinden. Ik aanvaard wèl: de belasting die dit ongelukkige kind aan de ouders geeft is zodanig dat de draaglast de draagkracht overschrijdt. Mijns inziens dient die indicatie dan uiteraard gesteld te worden na verantwoord en deskundig beraad in een multidisciplinair samengesteld team van huisarts, medisch maatschappelijke werker, klinisch-psycholoog of psychiater en gynaecoloog, zoals dat in het algemeen bij de bestudering van de problematiek van abortus provocatus het geval is. - Maar kan men in het algemeen niet stellen dat een zwaar gehandicapt kind, hoe dan ook, een belasting is?

Ja. Daar zijn we ook zelf mee bezig.

Een belasting is op zichzelf geen reden om te spreken van een 'niet kunnen dragen'. Ik meen dat pas wanneer een belasting niet te dragen valt, dat je dan een uitweg mag zoeken. Een abortus provocatus vind ik geen oplossing ook, maar een uitweg in een situatie, waarin ik het niet weet. Waarin ik in een botsing van plichten (het heil van de moeder en het heil van het kind) meen gerechtigd te zijn - ik hoop dat ik het goed doe, zeg ik dan altijd tegen mezelf - om de uitweg van de abortus provocatus te kiezen. Zo zou ik het willen zien.

- Waarom zou u dat ontwikkeld willen zien? Wat gaat u daarmee doen?

- Vraagt u ook advies aan de ouders als de vrucht gehandicapt blijkt?

Ja. dat is een heel belangrijke vraag. Wanneer er redenen zijn om te veronderstellen

Natuurlijk. Het is niet zo dat ik redeneer bloot vanuit mijn verstandelijke situatie. Er

- Sent u er voor dat er methodieken worden ontwikkeld waarbij onderzocht kan worden in hoeverre een vrucht afwijkingen vertoont.

wordt geprobeerd een zo totaal mogelijk idee van deze mens te krijgen en zijn functioneren in de maatschappij en van zijn functioneren als mens; zijn draagvermogen om het zo te zeggen. Kijk, het verstoren van een zwangerschap is geen kleinigheid. Bij al deze problemen van abortus provocatus is daar een spanning tussen de beschermingswaardigheid van de vrucht en de onmogelijke situatie, waarin deze vrouw, dit gezin, dit echtpaar verkeert. Daar zit de spanning tussen. En het is moeilijk om daarin een goede beslissing te nemen, We proberen het door alle aspecten daarvan te bekijken om na te gaan wat in die situatie gedaan moet worden,

- Gesteld nu dat het prenatale onderzoek niet is verricht, maar u ziet bij de geboorte dat de baby niet voldoet aan de 'beschermingswaardigheid', wat doet u dan? Wat bedoelt u daar nu mee? Kijk, wanneer het kind niet levensvatbaar is, dan zal dat kind zonder mijn toedoen sterven. Dus dan heb ik geen problemen, - Maar het kan levensvatbaar zijn terwijl het - als het niet geboren was - toch niet zou voldoen aan de eisen van beschermingswaardigheid. Dan zou ik mij niet gerechtigd voelen bij een ongelukkig kind om maatregelen te nemen, waardoor het kind zou overlijden. Dat zou ik niet kunnen. - Terwijl u dat in de abortus-periode zou doen.

wel

Ja. - Is dat wel consequent? ' Dat lijkt inconsequent, maar eh, de relatie van een kind tijdens de zwangerschap - in het bijzonder tijdens de vroege zwangerschap - met de moeder is een heel andere relatie dan de relatie van het geboren kind ten opzichte van de moeder en de maatschappij. Kijk, de problemen die een zwangerschap geeft, zijn daarom niet te vergelijken met de problemen, die ontstaan als het kind levend geboren is, omdat het embryon, de foetus, een relatie heeft met de moeder, die ik in de problematiek niet kan wegdenken. En die kan ik wel wegdenken, als het kind geboren is. Als een kind 25

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen