VU Magazine 1972 - pagina 111

dwang en hartkwalen en zenuwziekten, met z'n tredmolen van 9-uur-op-kantoor-zijn en de rest van de dag binnen vier muren - deze verrukkelijk blije mensen die spelevaren in Gods vrije natuur, lachend en zorgeloos! Goed - ze leven misschien wel 20 jaar korter dan wij. Maar - ze leven dan ook!'

'Ongelukje'? Bovenstaande ontboezeming, door de synodale commissie IV in een rapport opgenomen om het inzicht van de gereformeerde synodeleden te verdiepen in de rassenprobiematiek, is een citaat uit een brief die prof. Siertsema 8 februari toezond aan de socioloog dr. J. Hendrilcs (van het Alg. Diakonaal Bureau van de Gereformeerde Kerken) naar aanleiding van een tweetal radiolezingen die deze voor de NCRV had gehouden over (onheilspellende) parallellen in emancipatieprocessen in Zuid-Afrika, Amerika en Nederland. Een afschrift van haar brief zond prof. Siertsema aan de Leeuwarder predikant ds. L. H. Kwast, rapporteur van de commissie IV die de behandeling in de synode van het oecumenisch programma ter bestrijding van het racisme moest voorbereiden, met als gevolg dat het verzeild raakte in een officieel synodestuk. Een 'ongelukje' was het niet, zo bleek uit de toespraak, die prof. Siertsema hield voor de synode. Enkele citaten: 'Er is weinig echte discriminatie op grond van de huidskleur alleen, zoals in 't eerste deel van 't rapport duidelijk blijkt; er is véél verschil in behandeling op grond van leefgewoonten - maar dat is nog geen discri-

beweer niet dat ik mezelf boven de Friezen zou willen verheffen. Verre van dat, ik heb zelfs onder m'n beste vrienden een paar Friezen. Beste mensen. Maar in die Amsterdamse wijk woont er één die bij het keren van zijn auto altijd een stukje door de gemeentelijke groenvoorziening rijdt. Eens per week moet de plantsoenendienst met de bakfiets langs komen om de schade te herstellen. M'n vrouw durft de straat niet meer op, zolang ze de auto van die Fries ziet staan. Kijk, nou ga ik niet zeggen dat ik superieur ben aan Friezen. Integendeel, in hun eigen cultuur functioneren ze prima. Dat zo'n man hier door de plantjes rijdt, kun je hem in zeker opzicht helemaal niet kwalijk nemen. In zulke tere zaken moetje redelijk blijven, vind ik. Want hoe ligt de zaak in Friesland? Daar barsten ze van de groenvoorzieningen. Het gras groeit daar zonder dat er een gemeente naar hoeft te kijken. Logisch dat zo'n Fries denkt:

minatie; discriminatie is volgens Van Dale's woordenboek 'het uitscheiden van iemand uit een groep als afkeuring"; terwijl het bij het rassenvraagstuk niet gaat om één groep, maar om uitermate verschillende groepen, waarbij van afkeuring geen sprake hoeft te zijn. Het doel van mijn brief was dan ook duidelijk te maken dat de oplossing van het rassenvraagstuk derhalve een verandering vereist van vaak eeuwenoude gedragspatronen, van generaties van "ingeslepen" opvattingen en zienswijzen, en: dat alle ontwikkelingshulp eist dat deze verandering zal zijn een aanpassing van deze patronen aan die van de blanke, en niet omgekeerd, welke aanpassing alleen kan bewerkt worden door moeizame en zeer geleidelijke omscholing en her-opvoeding.'

magazine

plaatsvinden (er wordt natuurlijk altijd "doorgeschoven"). Daarom moeten de gewelddadige acties van het P.C.R. afgekeurd worden.' De inhoud van de brief aan dr. Hendriks bleek te berusten op persoonlijke ervaringen in Nigeria, deelde ze de synode mede, waar zij als docente is geweest. Tegen de adviezen van enkele Britse collega's in had zij een flatje betrokken temidden van Afrikanen. Een succes werd dat niet. De synode kreeg ook van prof Siertsema te horen: Te stellen dat elke poging een plotselinge of 'De apartheid is geen ideologie, het is een overhaaste verandering van instelling en op- praktische aangelegenheid; het is een noodvattingen en gedrag bij leden van een ander oplossing in een noodtoestand, en als wij twijras te bewerkstelligen (of aan te nemen dat felen of dit de beste noodoplossing is, helpen die heeft plaatsgehad) tot mislukken is ge- wij onze broeders en zusters in Zuid-Afrika doemd, getuige de zeer vele voorbeelden door er zakelijke vragen over te stellen en van hulpprojekten die mislukt zijn doordat door met hun deskundigen die er al zo lang er teveel verantwoordelijkheid werd gegeven aan werken, door onze deskundigen - zo die aan inheemsen, die dat niet aan konden; en er zijn - een prakties toepasbaar alternatief dat elke poging tot een geweldadige ingreep te laten zoeken . . .' om zo'n overhaaste verandering te bereiken Prof. Siertsema meende dat de dialoog met daarom dubbel te veroordelen is: onze broeders en zusters in Zuid-Afrika (bedoeld werden blanken) tot elke prijs (a) om z'n geweld, en (b) om z'n vals optimisme en onjuiste voor- gaande moet worden gehouden. En zij besloot: ondersteUingen. 'De kerken behoren de primaire ontwikke- 'Ik pleit hier niet voor de apartheid in Zuidlingshulp in de vorm van zending, onder- Afrika. Ik pleit voor bescheidenheid in onze wijs, diakonaat en medische hulp in allerlei kerken, voor een luisterend oor, voor het vorm te steunen, maar géén geld beschik- zich onthouden van veroordelingen van en baar te stellen voor gewelddadige ingrepen, vermaningen aan broeders en zusters in onder welk mom die schenkingen dan ook Christus, die worstelen met overstelpende

ik rij effe door een perk heen; groen genoeg. Wat hij vergeet is, dat dat voor Amsterdam nou juist niet opgaat. Ik wil met dit voorbeeld alleen maar zeggen dat ik me niet superieur voel aan Friezen. Die mensen hebben van huis uit wat minder eerbied voor wat groeit en bloeit, dat is het eigenlijk. Ze zijn daar niet mee opgevoed, zal ik maar zeggen. Het vreselijke is alleen, dat in zo'n nieuwbouwwijk de schade niet beperkt blijft tot import uit de provincie, maar dat er, ik weet niet langs wat voor sluipwegen, ook buitenlanders zijn komen wonen. Die mensen hebben natuurlijk helemaal geen benul waar het om gaat. We kunnen ze dat niet kwalijk nemen, vind ik. Doe je dat wel, dan ga je je al gauw superieur voelen en dat is een groot en lelijk kwaad. Maar goed, ik werd laatst te eten gevraagd (waarom mag Joost weten) door een Roemeens echtpaar.

Afijn, onder het eten vragen ze me wat hier in Amsterdam veel wordt gegeten en ik zeg natuurlijk: bloemkool. Daar begint me het hele gezin te kokhalzen. Kijk, dat vond ik niet beleefd. Ik bedoel dit: die Roemenen eten van huis uit grote hoeveelheden in water gekookte meelballen. Tot overmaat van ramp noemen ze die dingen 'knoedels'. Niemand zal mij horen zeggen dat bloemkool superieur is aan knoedels. Zover krijgt men mij zeker niet. Ik kan me zelfs voorstellen dat knoedels best te verteren zijn, wanneer ze worden genuttigd op de zonovergoten Roemeense poesta's, of wat voor een landschap daar ook aanwezig mag zijn. Maar hier, bij ons, randen ze de waarden aan waarvoor onze voorouders hebben gestreden onder prins Willem, 't Is een kwestie van het al of niet mogen blijven leven volgens de waarden van je eigen stelsel, dat is wat ik eigenlijk wil zeggen.' 5

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen