VU Magazine 1973 - pagina 171

Dagje 'computer-democratie' in Heidelberg door prof. dr. E. Boeker De faculteit van Wiskunde en Natuurwetenschappen verlangt van haar studenten, dat ze niet alleen hun vak bestuderen, maar ook tijdens hun studie leren hoe dat vak in de huidige maatschappü functioneert. Op het eerste gezicht lijkt dat nogal eenvoudig. Wiskundige methoden worden gebruikt om computers te ontwerpen, natuurkundigen ontwikkelen tv-toestellen en onderzoeken atoomkernen, scheikundigen bouwen fabrieken, die met hun afval het milieu bederven, geologen zorgen voor onze benzine en biologen constateren dat het milieu zo hard achteruitgaat, dat er over een aantal jaren geen mens meer leven kan.

puter verwerkt. Deze 'computer democratie' bevat veel vernuftige foefjes. Er is bijvoorbeeld een onpartijdige instantie, die alle cijfers en getallen controleert, die de deskundigen in hun argumentatie naar voren brengen. Het is dan opvallend, hoe vaak ook deskundigen er naast zijn als zij in de loop van het debat uit hun hoofd getallen moeten citeren.

Dit is een pessimistische visie op de werkelijkheid, maar ze beantwoordt voor een deel aan de realiteit. De vraag is nu om methoden te vinden, waarbij de wetenschap gebruikt kan worden om het algemeen welzijn te bevorderen. Eén van de mensen, die hierop een visie heeft ontwikkeld is professor Helmut Krauch uit Heidelberg en daarom reisden een paar VU-hoogleraren, waaronder schrijver dezes, naar Heidelberg om professor Krauch en diens instituut te bezoeken. In de restauratiewagen van de trein, die ons naar onze bestemming bracht, maakten we een typerend voorbeeld mee van het Nieuwe Duitsland, dat na de tweede wereldoorlog is gegroeid. Op het perron in Bonn werd een dia geprojecteerd, waaruit bleek hoe mooi de Duitse bergen wel waren en als grap merkte een van ons op: 'Deutschland über alles'. De beide Duitsers van 40 a 50 jaar, die naast ons aan het tafeltje zaten en die we helemaal niet kenden, reageerden onmiddellijk: 'Nu, dat nooit meer, dat is geweest en komt nooit meer terug. Het is niet langer "Duitsland boven de anderen", maar met de anderen wil ook Duitsland bouwen aan een nieuwe wereld.'

Doeleinden

Bondsdag In deze sfeer vond ook onze ontmoeting met professor Krauch plaats. Hij haalde ons op en bracht ons naar één van de verspreide gebouwen in Heidelberg, waar zijn 'Studiengruppefür Systemforschung' geherbergd is. In een klein collegezaaltje wachtten vijf van zijn medewerkers, die hem bij een van zijn laatste onderzoekingen hadden geassisteerd. Dat betrof een opdracht van de commissie van de Duitse Bondsdag, die de Duitse miljarden voor wetenschappelijk onderzoek moet gaan verdelen over de verschillende wetenschapsgebieden. Op 21 maart 1973 zou professor Krauch zijn rapport moeten uitbrengen aan de commissie, waarbij vertegenwoordigers van het ministerie, wetenschapsjournalisten en de tv aanwezig zijn. Hij gaf ons echter vast

een vuurproefje door in een college van een uur, samen met zijn medewerkers de belangrijkste punten aan ons uit te leggen. Het gaat er de Duitse Bondsdag, evenals de VU, om, de wetenschap te gebruiken voor het algemeen welzijn. Het is dan in de eerste plaats belangrijk om dat 'algemeen welzijn' nader te omschrijven. Nu had professor Krauch geen tijd om hierover de Duitse bevolking rechtstreeks te raadplegen met zijn methode van Computer Democratie. Daarvoor zijn tv-programma's nodig, waar deskundigen op het scherm van mening verschillen en waarbij de bevolking dan via de telefoon de discussie kan sturen. De mening van de bevolking wordt daarbij via een comDemonstraties maken kritiek op de staat mogelijk, maar zijn tevens een teken van onmacht: de demonstranten kunnen hun verlangens niet rechtstreeks bij de overheid bekendmaken. De methode 'Computer democratie' van prof. Krauch probeert de communicatie tussen kiezers en gekozenen te vergroten.

Omdat de tijd voor 'Computer Democratie' ontbrak, heeft prof. Krauch met zijn groep een veertigtal mogelijke doelen van wetenschappelijk onderzoek opgeschreven. Ze haalden die uit boeken, tijdschriften en allerhande literatuur. Deze doelen werden met de Bondsdagcommissie besproken en de acht belangrijkste werden eruit gehaald. Het is interessant dat prof. Krauch persoonlijk een ander achttal zou hebben gekozen, waaruit blijkt hoe een democratisch orgaan inderdaad de gang van zaken kan bepalen. Onder de acht doeleinden waren bijvoorbeeld verbetering van het milieu, betere bevrediging van elementaire menselijke behoeften en ook bevordering van internationale samenwerking en internationaal begrip. Daarnaast werden dertien gebieden van wetenschappelijk onderzoek onderscheiden als gezondheidszorg, milieu, kernenergie en militaire verdediging. Van elk van deze dertien onderzoekgebieden moest worden nagegaan in hoeverre zij elk van de acht doeleinden zouden dienen. Dat moest in een cijfer worden uitgedrukt. Om aan deze 8 x 13 = 104 getallen te komen heeft prof. Krauch honderd mensen benaderd, die gewend waren om geld over onderzoekgebieden te verdelen, in Universiteiten, overheidsinstituten en in het bedrijfsleven en hij heeft ze gevraagd om zo eerlijk mogelijk cijfers te geven in elk der 8 X 13 = 104 hokjes. Dat was geen eenvoudige zaak. Velen van deze drukbezette managers zijn daar een hele werkdag mee bezig geweest. De onderzoekers kregen nu 100 X 104 getallen binnen, die geordend moesten worden. Ook moest men nagaan in hoeverre de vooropleiding van de managers hun oordeel had beïnvloed.

TV-scherm Prof Krauch maakt daarbij gebruik van een drie-dimensionaal beeld op een tv-scherm. 11

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen