VU Magazine 1973 - pagina 111

Frans orgel in VU-aula Als de voortekenen niet bedriegen, dan wordt het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit aan de De Boelelaan in Amsterdam het mekka van liefhebbers in ons land van klassieke Franse orgelmuziek, In de enorme aula, waarin half april de plechtige opening van het hoofdgebouw zal plaatsvinden, wordt op 't ogenblik een groot orgel geïnstalleerd ('n geschenk van de Vereniging), dat naar het getuigenis van Universiteitsorganist Ewald Kooiman, beschouwd mag worden als 'iets byzonders'. Het is namelijk gebouwd volgens de, principes van de klassieke Franse orgelbouw in de 18e eeuw. Waarom een Frans orgel? Omdat Ewald Kooiman na een conservatoriumopleiding in Amsterdam zijn orgelstudie in Parijs voortzette en bovendien nog wetenschappelijk medewerker Franse taal en letterkunde is van de VU? In gesprek met VU-magazine wordt deze voor de hand liggende veronderstelling krachtig door Ewald Kooiman de kop ingedrukt. De beslissing, dat het 'n Frans orgel moest worden, was al gevallen vóór hij erbij betrokken raakte. Kooiman: 'Indertijd heeft prof. Stam samen met prof. Drogendijk (beiden medici) geadviseerd wat voor een orgel er moest komen in het ziekenhuis. Het toenmalige college van directeuren zei daarna: "Komen jullie nu eens met een idee voor een groot orgel in de te bouwen aula." Toen kwam Stam op de gedachte: nu moeten we een kopie proberen te maken van een achttiende-eeuws Frans orgel. Dat is namelijk iets wat in Nederland totaal onbekend is. De achttiende-eeuwse Franse orgelliteratuur is vrij belangrijk, maar je hebt daarbij 't verschijnsel dat de orgelwerken speciaal geschreven zijn voor het daarbij behorend orgel. Als 'n bepaalde organist, ik noem maar 'n naam als Couperin, 'n stuk schreef, dan dacht hij daarbij aan het orgeltype dat hem ter beschikking stond en niet aan het orgeltype, dat toen te vinden was in Duitsland of Nederland. En nu is de situatie in Nederland de laatste 30 a 40 jaar zó, dat deze Franse muziek veel gespeeld wordt, maar nooit op het goede orgel, want dat is er niet. In Frankrijk is het vrywel verdwenen, moet ik erbij zeggen. Daar heb je nog slechts twee of drie historische instrumenten, waarop het mogelijk is deze werken goed uit te voeren. En zo kwam Stam op het idee: laten we hier in de aula nu eens een orgel neerzetten, dat 'n kopie is van zo'n type orgel. Je hebt, zo was de redenering, in Nederland zoveel goede orgels waarop je Bach kunt spelen, maar er is eigenlijk nog geen ding voor Couperin en aanverwanten. Er is bewust gekozen voor iets wat er nog niet is. En in dat stadium hebben ze mij erbij gehaald.'

Universiteitsorganist De tot universiteitsorganist benoeinde Ewald

Kooiman studeerde Frans aan de VU en tegelijk orgel aan het conservatorium in Amsterdam van de vereniging 'Muzieklyceum' (hoofdleraar Piet Kee). Zijn levensbeschrijving meldt verder: 'Solodiploma hoofdvak orgel 1966, met aantekening voor improvisatie, tevens toekenning Eugene Calckoenprijs, Prix d'Excellence voor orgel in 1968, na openbaar recital, Amsterdam. Orgelstudie in Parijs aan de Schola Cantorum, hoofdleraar Jean Langlais, Prix de Virtuosité mention tres bien, 1963. Zomercursussen bij Marie-Claire Alain, Anton Heiier, Luigi-Femando Tagliavini, Siegfried Reda. Gecommitteerde vanwege de Gereformeerde Kerken bij de conservatoriumexamens Kerkmuziek. 1971 Engelse tournee met concerten in Londen, Coventry,

m

magazine

Frankrijk afgestruind om historische orgels te bekyken en 'n goede orgelbouwer te zoeken. Dat laatste was nog niet zo gemakkelijk. We kwamen tenslotte terecht in Sarre-Union, een plaatsje tussen Saarbrücken en Straatsburg, waar een orgelbouwer Koenig 'n orgel heeft gebouwd dat precies zoiets was als wat ons voor ogen zweefde. Dat is in 'n paar jaar tijds een wereldberoemd instrument geworden. Er zijn grammofoonplaten van gemaakt; er is veel belangstelling van Amerikanen. Deze orgelbouwer hebben we benaderd met het voorstel: "Wil je in Nederland iets dergelijks

Het vu-orgel in aanbouw in de aula van de VU, waarin half april de officiële openingsplechtigheid van het hoofdgebouw zal plaatsvinden.

Luton; 1971 opname voor de O.R.T.F.; 1972 opnamen in Frankrijk, bestemd voor de NCRV ter uitzending gedurende het winterseizoen 1973. Organist van de kapel van het VU-ziekenhuis.' Tijdens de vakanties mag Kooiman graag orgels in Frankrijk bespelen, zo verneemt VU-magazine nog. Zo gaf hij met Kerstmis nog een concert in Parijs op het orgel in de Notre-Dame. De orgelkèuze van de VU voerde zijn pad de laatste jaren ook menigmaal naar Frankrijk. 'Stam en ik hebben in onze vakanties half

bouwen, maar dan op grotere schaal." En daar voelde hij meteen veel voor.'

Samenwerl<ing In de praktijk is het erop neergekomen, dat ontwerp, pijpwerk en intonatie van het orgel van de Franse orgelbouwer J. G. Koenig zijn en dat het gehele mechanische deel van het orgel gebouwd is door de fa. Fonteyn en Gaal in Amsterdam, die op deze wijze in aanraking kwam met een in ons land onbekende wijze van orgelbouwen. De dispositie 3

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen