VU Magazine 1975 - pagina 211

Don Morton Bezocht VU

Wat is de achtergrond van Vorsters concessies? 'Als je naar de geschiedenis van Zuid-Afrika kUkt, zie je dat het verzet tegen apartheid in golven komt. Er zün omvangrijke verzetsacties geweest in de jaren vyftig. Ze liepen uit op het bloedbad in Sharpeville. Maar misschien belangrüker nog dan Sharpeville was, dat duizenden en duizenden zwarte leiders die werkzaam waren m politieke bewegingen werden gearresteerd en opgesloten. In de jaren daarna bleef het betrekkelijk rustig. Er waren geen stakingen, er was weinig protest, weinigen kregen huisarrest. Maar langzaam ontstond een nieuwe generatie, die nieuwe hoop koesterde. In het begin van de jaren zeventig begon het opnieuw te smeulen, totdat er in '73 een geweldige stakingsgolf over het land sloeg. In juni en juli van dat jaar was er meer dan één staking per dag. Voor Zuid-Afrika was dat een revolutionaire ontwikkeling: volgens de wet op het terrorisme kun je voor het organiseren van stakingen de doodstraf krijgen. Dan is er ook de toeneming van het zwarte bewustzijn, vooral dank zy de opkomst van de zwarte theologie. De kerken bleken uitstekend te kunnen fungeren als een open platform waar kon worden gediscussieerd over dat bewustzijn. De meest opwindende theologische ideeën waarvan ik ooit heb kennis genomen, zijn afkomstig van zwarte theologen die schreven over hun eigen identiteit in Zuid-Afrika. Het was gewoon fantastisch te zien hoe men erin was geslaagd te ontdekken wat de bijbel hen, als onderdrukt volk te zeggen had. Er werd in zondagscholen en van de kansels over gepraat. Je kon zelfs zien hoe zwarte mensen er op straat anders bij gingen lopen. Elke dag kon je incidentjes zien: wanneer op straat een zwarte en een blanke tegen elkaar opliepen, draaide de zwarte zich om en riep: 'Kijk uit je ogen, blanke'! Dat was ongekend.' Don Morton, geboren en getogen in ZuidAfrika, thans statenloos en medewerker aan het 'Centre for Social Action', een kerkelijke instelling in New York die hem voor enige tijd 'uitleende' aan de Wereldraad van Kerken, was vorige maand even aan de VU. Hij had er een gesprek met een aantal ontwikkelingseconomen en theologen, voornamelijk over de nieuwe wegen die de Zuidafrikaanse regering schijnt te zijn ingeslagen. Het bovenstaande was een antwoord op een vraag van een VU-medewerker, die wilde weten hoe het met de mobilisering van de zwarte bevolking in Zuid-Afrika stond. Morton groeide op in een conservatief-nationalistisch afrikaans milieu, werkte enige tijd in een goudmijn, besloot methodistisch pre-

veronderstellen dat Vorster zich zou hebben bekeerd en dat apartheid zich wezenlijk heeft gewijzigd. Ik zou zeggen, dat de chameleon hetzelfde beest is gebleven maar dat het in staat is zijn kleur naar de gewijzigde omstandigheden aan te passen. Dit gebeurt op het ogenblik met apartheid en het brengt de mensen in de war. Tot dusver stelde apartheid de zaken duidelijk zwart-wit, nu lijkt het erop alsof er bepaalde nuanceringen, grijs zijn bijgekomen. Om de ontwikkelingen in Zuid-Afrika goed te begrijpen is het nodig heel in 't kort iets over de geschiedenis te zeggen. Het is niet de Don Morton eerste keer dat Vorster probeert naar de rest dikant te worden. Tijdens zijn opleiding raak- van Afrika te lonken. te hij steeds meer betrokken bij politieke- en U zult zich de befaamde 'uitwaartse politiek' studentenbewegingen. In december'71 wilde herinneren uit het begin van de jaren zestig de veiligheidspolitie hem arresteren wegens en de pogingen om tot een dialoog te komen een aantal activiteiten, waaronder ook het met vooral de franstalige afrikaanse landen. openbaar maken van het feit dat Ahmed Dat liep spaak. De afrikaner-nationalisten Timol (gearresteerde studentenleider, okto- koesteren eigenlijk al 15 jaaf lang de opvatber '71 overleed hij) was gemarteld. Volgens ting dat Zuid-Afrika uit haar isolement moet officiële berichten zou hij uit het raam van treden en genoodzaakt is haar belangen en het politiebureau zijn gesprongen). vriendschap uit te breiden speciaal in de wesHij vluchtte naar de V.S. Zoals gezegd, is hij telijke wereld. officieel statenloos, maar, zo zei hij tijdens Een andere belangrijke ontwikkeling is, dat de bijeenkomst aan de VU, 'ik hoop terug te Zuid-Afrika gegroeid is van een land met gaan. Twee jaar geleden zou ik nog hebben ge- voornamelijk basis-industrie tot een hoog geschat dat dat nog wel vijf en twintig tot dertig industrialiseerd land dat niet alleen zijn eigen jaar zou kunnen duren; nu denk ik dat het mis- kapitaal produceert, maar ook tal van goedeschien over tien jaar zo ver zal zijn'. ren die geëxporteerd moeten worden. Tot dusver lagen de markten voor deze exportgoederen vooral in Japan, de V.S. en in EuroDe 'uitwaartse politiek' Over de pogingen van de regering-Vorster om pa. Daar zijn echter problemen gerezen. Ten de relaties met andere Afrikaanse landen te eerste werd het overbruggen van de afstanden verbeteren zei Morton onder meer het vol- steeds kostbaarder vanwege de olieprijzen. Ten tweede waren er in Europa de EEG-tariegende: 'Wanneer we het hebben over geheel zuide- ven die met name de fruitconserven-industrie lijk afrika is het onmogelijk om over Zuid- en de wijnindustrie aan de rand van de afAfrika alleen te spreken los van wat gebeurt grond brachten. Daar kwam de moordende in de rest van Zuid-Afrika, en in de wereld. concurrentie nog bij. Aan de huidige situatie van ontspanning zijn volgens mij twee gevaren verbonden voor Alternatieven zuidelijk afrika. Enerzijds is er het gevaar dat Je bent geneigd te zeggen: er zijn nog twee we zeggen: wij kennen Vorster, een vos ver- alternatieven. Het eerste zou zijn om de welliest wel z'n haren maar niet z'n streken; hij vaart opnieuw te verdelen binnen Zuid-Afrizal geen concessies doen; we kennen hem als ka. Het geld van de blanke elite zou moeten een smerige fascist en de berichten over ver- worden verdeeld onder de zwarte meerderandering geloven we niet. heid zodat die de goederen kan kopen. De Dit is gevaarlijk want dan hoeft Vorster alleen moeilijkheid daarbij is, datje dan niet alleen maar een paar bordjes met 'slegs vir nje- het geld verdeeld, maar meteen het hele sysblankes' over te schilderen en het Nico Ma- teem waarop apartheid is gebaseerd veranlantheater open te stellen voor culturele ma- dert. Dat wil zeggen: het systeem waarbij er nifestaties die voor alle rassen toegankelijk een machtige blanke minderheid is en een zijn en je hele theorie ligt aan scherven. zwarte meerderheid die voortdurend afhanAnderzijds is er het gevaar dat men nu gaat kelijk wordt gehouden en achtergesteld blijft. 33

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen