VU Magazine 1976 - pagina 447

m magazines VU-magazine in stress

Heeft de ene persoonlijkheid meer kans op een hart-infarct dan de andere? Het moest een keer gebeuren: onlangs ontving VU-magazine het verzoek om als proefspersoon (pp) mee te werken aan een wetenschappelijk onderzoek. Nog een wonder dat het — zo dicht bij het vuur — bijna vijfjaar moest duren. Bovendien was er geen kunst aan: alle niet-academische medewerkers van de VU tussen de 35 en 45 jaar kregen zo'n invitatie. Samen vormden ze een zogenaamde ,,controle-groep",, die zou moeten worden vergeleken met een groep mensen eveneens tussen de 35 en 45 jaar, die werd aangeworven via de afdeling cardiologie van het VU-ziekenhuis en die één tot twee jaar geleden waren behandeld voor een hart-infarct.

De vraag kwam oorspronkelijk van de afdeling cardiologie in het VUziekenhuis, waar men dag in dag uit te maken heeft met hartinfarct-patiënten. Is er in een vroeger stadium dan thans het geval is, iets over het risico van een infarct te zeggen? Natuurlijk was een aantal medische risico-factoren wel bekend, maar men had ook de indruk dat er mentale factoren een rol spelen. Er werd contact gezocht met de psychologen. Drs. L. J. P. van Doornen gespecialiseerd in fysiologische psychologie, had interesse. Hij verdiepte zich in de literatuur en kon na verloop van tijd een onderzoeksopzet voorstellen. Van de Nederlandse Hartstichting werd een subsidie voor drie jaar verkregen. Bij de proefpersonen die drs. Van Doornen nodig had was ook VU-magazine. Vandaar dit verhaal over een onderzoek dat nog in volle gang is en waarvan nog nauwelijks uitkomsten zijn te melden. Die volgen de zijner tijd dan nog wel.

Navraag bij projectleider drs. L. J. P. Van Doornen (psycholoog) leerde, dat het onderzoek in kwestie in menig opzicht een sprong in het duister mag heten. Gezocht wordt naar kenmerken van de zogenaamde ,,coronaire persoonlijkheid" (coronair = betrekking hebbende op de kransslagader van het hart), aangenomen dat zo'n persoonlijkheid bestaat. Anders gezegd: als het zo is, dat de een meer kans heeft op een hart-infarct dan de ander, hebben verschillen in persoonlijkheid daar dan iets mee te maken? De medische wetenschap is reeds in staat geweest een lijstje risico-factoren te produceren. Zo worden de verbanden tussen hoge bloeddruk, cholesterol-gehalte in het bloed, roken en de kansen op een hart-infarct tot in de tv-reclame uitgedragen. Maar ook al zijn die verbanden aangetoond, het fijne weet men er lang niet altijd van. „Er ligt nog veel prikkeldraad op de eenvoudige Becel-weg", aldus drs. Van Doornen. Vaak bij voorbeeld wordt gesuggereerd, dat zulke verbanden oorzakelijk zouden zijn, dat een te hoge bloeddruk etc. een hart-infarct zouden veroorzaken. In werkelijkheid echter kan niet veel meer worden geconstateerd dan dat het vaak samengaat, zonder dat (nog) kan worden verklaard hoe. Hoe zit het bij voorbeeld met het roken? Waarom is er wel verband tussen het roken van sigaretten en het krijgen van een infarct en is er zo'n verband niet bij pijp- of sigarenrokers? Het wel of niet inhaleren biedt geen afdoende verklaring, want ook de pijp- en sigarenrokers krijgen de schadelijke stoffen van de tabak in de bloedbanen en wel via de slijmvliezen. Zou het verband dan toch moeten worden gezocht in de verschillen in persoonlijkheid tussen de „rustigepijproker" en de „nerveuze sigarettenroker"?

A-patroon Ook al zijn er bij die medische risicofactoren nog heel wat vragen opengebleven, men heeft in ieder geval een aantal samenhangen in de vingers. De psychologische vraagstelling, (heeft het ene type persoonlijkheid meer kans op een infarct dan het andere) heeft tot dusver minder opgeleverd. Goed, de Amerikaanse onderzoekers Friedman en Rosenman slaagden erin een aantal persoonlijkheidskenmerken te vinden, samen vormen die het zogenaamde „^-/7a/roo«", die het risico op een infarct vergroten. Bij die kenmerken waren bij voorbeeld: voortdurende tijdnood {,,nergens tijd voor hebben"), overdreven activiteit, een sterke neiging tot wedijveren, ambitie, al dan niet onderdrukte agressiviteit. Ook hier echter kwam men niet veel verder dan het constateren van het verband. Hoe dat precies „werkt", weet men niet. Er zijn rokers genoeg die nooit een hart-infarct zullen krijgen, hetzelfde geldt voor A-personen. We praten nog steeds over kansen; niet over duidelijk vast te stellen oorzaken en gevolgen. De A-persoon in z'n zuivere door bovengenoemde wetenschappers geschetste vorm zal in het dagelijks leven bovendien een zeldzaamheid zijn. De zwakte van veel onderzoek naar de verbanden tussen persoonlijkheidsstructuur-hartinfarct zat 'm vooral in het feit dat groepen patiënten werden vergeleken met „gezonde" groepen en dat er dan verschillen werden gevonden, die net zo goed oorzaak als gevolg van het infarct konden zijn. Zo bleken de patiënten over het algemeen angstiger, zwaarmoediger, depressiever te zijn dan de gezonde groep. Maar waren ze dat ook al voor ze door een infarct werden getroffen? Veel kon men met zulke uitkomsten niet beginnen. In veel gevallen kwam dat door de ge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen