VU Magazine 1977 - pagina 52

yil magazine 6

steun en erkenning van dit project te vinden. De gereformeerde zending was er in geïnteresseerd en was bereid er geld in te steken. Ook werden gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de Vrije Universiteit. Het ging niet alleen om ekonomische steun (dat natuurlijk ook!): het ging er vooral om via een soort buitenlandse erkenning van hun project binnen Argentinië wat meer weerbaar of minder kwetsbaar te zijn: het is niet te ontkennen dat het bezit van een paraplu van een erkenning van een buitenlandse instelling je vaak kan beschermen tegen de regenbuien van de repressie. Een dergelijke erkenning is op zijn minst dus al een menslievende daad; in het geval van de para-universitaire werkzaamheden van de groep Lopez is het echter veel meer, omdat het dan gaat om een herkenning van een taak die iedereen op de hele wereld aangaat: hoe komen we af van het huidige systeem en hoe kunnen we alternatieven ontwikkelen? Het is dus de moeite waard iets dieper in te gaan op dat project van Lbpez: daarna kunnen we het dan vergelijken met het project van de Argentijnse militairen. Het zal dan duidelijk zijn dat een conflict inderdaad onvermijdelijk is.

Wijsbegeerte van de bevrijding De laatste jaren is in Latijns-Amerika niet alleen gewerkt aan een theologie van de bevrijding. Er bestaat ook een groeiende belangstelling voor wat men dan een wijsbegeerte van de bevrijding noemt. Voor het gemak een paar namen: Enrique Dussel, Arturo Roig, Juan Scannone. Op zijn minst moeten drie aspekten worden genoemd om een wat duidelijke indruk van dit ondernemen te kunnen geven. Allereerst; deze wijsgerige bezinning gaat er van uit dat ten onrechte het Europese model van wijsgerige reflektie een absolute waarde heeft gekregen: niet noodzakelijk zal altijd en op alle plaatsten wijsbegeerte moeten worden bedreven met behulp van de categorieën die zijn aangereikt door de traditie van Plato en Aristoteles, Descartes en Kant, Hegel en Heidegger. De wijsbegeerte van de bevrijding begint dan ook met een houding van argwaan ten aanzien van de hegemonie van de Europese referentiekaders. In dat op-

iTitijnse verband met ^^y^'legering de ontvoering van de argen^xj...^ ,and met de ontvoering

„„tinie! ^^^ ^^^^, videLa van argentlnie

maatregeLen te "«""f" " ^ ^ j te waarborgen'. . „ „ „ . , eraar aan het Lopez en diens v e i L i g h e l d x ^ ^ ^ ^ ^ i ^ • ^ ° L p S o l a i r e s , werd op 1 mauricio topez fie p^s ^ ^ ^ ^ n s in '5"*"°f..+ ziifi v»oning in

i"^^^^r'.orCir/gemllfarae mannen ontvoer^ uit^zijn^^ ,3,,en

rnra.1n% r | | : . , - r / -rdr.fi^nfarnrgent.nie in geneve. vier 3»»^ '"* V terug.--

zicht is er een frappante overeenstemming met wat in de theologie van de bevrijding voorondersteld wordt: het monopolie van het Europese denken klopt op een situatie voor de kenschetsing waarvan de noties overheersingen afhankelijkheid onontbeerlijk zijn. Het klakkeloos aanvaarden van de Europese wijsgerige traditie komt dus neer op een zich akkoord verklaren met de werkelijkheid van het Europese (en NoordAmerikaanse) ekonomische imperialisme. Sterker nog: de Europese wijsbegeerte moet óók gezien worden als een poging om de bevoorrechte situatie van Europa ideologisch te rechtvaardigen. Het is vooral Dussel die in velerlei vorm dit thema herhaalt. Het is z.i. veelzeggend dat de Grieken geen waardering konden opbrengen voor de barbaren en het barbaarzijn alleen maar konden zien als een inferieure vorm van mens-zijn. Alleen via het volledig aangepast worden aan de kriteria van de Griekse polis kon men een begin maken met mens-zijn. Dussel vindt eigenlijk dat dit verhaal heel de geschiedenis van de wijsbegeerte na de Grieken samenvat; het huwelijk van de Griekse geest met het christendom heeft er

^^^m —^^^^

""^^

weinig aan veranderd, omdat dan de beslissende vorm van het christendom de constantijnse theokratie wordt, die even meedogenloos zal afrekenen met andere vormen van denken en leven als de Grieken het deden met hun buren. Wat ekonomisch geschiedt door middel van uitbuiting en onderwerping, vindt filosofisch plaats door een bepaalde manier van logica en wetenschapsbedrijf als de alleen zaligmakende voor te stellen. In dit alles zijn we bezig met een zaak die belangrijk is, omdat overheersing en afhankelijkheid niet alleen gezien worden als ekonomisch-politieke werkelijkheden, maar eveneens worden teruggevonden in de gehele kulturele situatie. Men wordt niet alleen beroofd van zijn ekonomische goederen, wanneer men in de afhankelijke gebieden woont; men wordt ook ontdaan van de mogelijkheid kritisch en corrigerend over die afhankelijkheid na te denken: het gevolg is, dat de situatie van dependentie als de meest vanzelfsprekende zaak van de wereld wordt aanvaard, hetgeen natuurlijk een kolfje naar de hand van de machtigen is. Een bevrijdingsbeweging dient dus niet alleen gevech-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen