VU Magazine 1977 - pagina 37

Ii^ magazine 35

Ieder die aan TM begint moet iemand hebben op wie hij terug kan vallen

Mag ik ten slotte ook nog verwijzen naar hèt boek van ds. W. C. van Dam „demonen, eruit in Jezus naam" waar hij schrijft op blz. 113: „Het wordt steeds duidelijker, dat mensen die aan oosterse godsdiensten ontleende praktijken beoefenen demonisch gebonden kunnen raken. Wie zich zondermeer openstelt voor het geestelijke op zoek naar mystieke ervaringen, wete dat „het geestelijke" ook het satansrijk omvat. Druggebruik, yoga en transcendentale meditatie openen de deur voor demonische invloeden, zoals steeds weer blijkt."

Niet afgerond In de brieven treffen we een onmiskenbare principiële stellingname tegen TM aan op grond van levensbeschouwelijke en bijbelse motieven. }Jet verschijnsel TM wordt ook hierin opgevat als veel meer ingrijpend dan een eenvoudige ontspanningstechniek. Het gaat nu om de bepalende achtergrondgedachte in T M , men kan die aanvaarden, verwerken, negeren of bestrijden. Ik ben blij met deze reacties omdat daardoor de discussie rond TM royaler wordt en niet stilhoudt bij de proportie nuttig/onnuttig, gevaarlijk/zonder risico en simpel / complex. Ik zal er verder op ingaan, zonder de pretentie hierdoor tot een afgeronde beschouwing van het verschijnsel te komen, daarvoor is het bestek van dit artikel te kleinschalig en mijn theologische vorming te m uizenissig. We zouden overigens die hele TM-boom ironisch kunnen omkappen met de vraag naar de proef op de som. De dichter Nissim

• Ezekiel uit Bombay kirt schitterend het iro^nische standpunt in een gedicht ,,Goeroe": ,,De heilige, zo wordt ons verteld, leefde eens een leven vol zonde — niet opzienbarends natuurlijk, enkel de gebruikelijke dingen. Wij glimlachen, wij zijn niet verrast. Hoewel het onwaarschijnlijk lijkt, zullen wij op zekere dag misschien net zo opgroeien als hij en afzien van onze dwaasheden als oude kleren of een geloof. Maar dan horen wij, dat de heilige nog steeds een trouweloze vriend is, koppig in zijn betogen... en overscrupuleus hij het controleren van de rekeningen van de ashram (= een retraite). Ook hij is tamelijk ' dik. Als wij het schouwspel gadeslaan, glimlachen wij niet langer. Als heiligen zo zijn. wat is er dan voor hoop voor ons?" (vertaling van BertusDijk). Maar alleen dit lijkt toch een te schrale behandeling van de TM-affaire. Het theologische gezichtspunt dient ook naar voren gehaald: er zijn mensen die de TM bestrijden omdat TM in principe geen religieuse aangelegenheid is en mensen zou kunnen afhouden van het geloof in een persoonlijke Verlosser, Jezus Christus. Op zichzelf heb ik met de aard van deze principiële analyses geen moeite, wel met de gedachte dat artikelen over TM niet aan de VU zouden mogen verschijnen. Want dat zou een nare en weinig vruchtbare vorm van censuur betekenen. Censuur is nooit een teken van kracht. Het is juist een teken van kracht wanneer christen het zich durven te permitteren onbevangen naar visies van anderen te luisteren en zich erdoor laten toetsen. Het is eerder 'n teken van zwakte (en een signaal van ang.st?) wanneer men de ogen zou willen of zou moeten sluiten voor alles wat buiten het eigen erf groeit. Oogkleppend door de wereld te gaan is al evenzeer een vorm van misleiding. In ons geval, zonder het artikel over TM in het oktobernummer, zouden de 2 lezers die nu een reactie gaven, naar alle waarschijnlijkheid nooit een brief gestuurd hebben en zou deze dialoog ook niet op gang zijn gekomen. Het lijkt mij de moeite waard zoveel mogelijk gezichtspunten te verzamelen.

Eén door meditatie Nu dat woord dialoog toch valt, een vertegenwoordiger van wat we het .synthetischtheologische gezichtspunt zouden willen noemen, waarbij de nadruk valt op samenwerking, is William Johnston. Hij schreef ,,Stille muziek". Daaruit citeer ik: ,,...de meditatie is nu juist dat gebied waarop de grote religies zich het meest één voelen. Ik

heb dat zelf mogen constateren in mijn gesprekken met boeddhisten in Japan. We kwamen tot de ontdekking dat een dialoog die gebaseerd was op theologie en filosofie niet veel uithaalde, maar als we.vp raken over onze ervaringen, ontdekten we plotseling hoe nauw we iri wezen met elkaar verbonden waren". Op een interessante wijze wordt in dit boek een relatie gelegd tussen meditatie en mystiek. Deze relatie is o.i. terecht, mystiek. T M , contemplatie, dat zijn allemaal loten van dezelfde stam. Johnston veronderstelt dat ook de schijnbaar agnostische meditatie, de niet-religieuse meditatie, allesbehalve agnostisch is. ,, Vaak is die mediterende, zogenaamde agnosticus op zoek naar iets eeuwigs. En de persoon die hiernaar op zoek is gelooft, of hoopt, dat er ergens een antwoord te vinden is". Zo opgevat komt meditatie dicht in de buurt van de mystieke ervaring. Poortman geeft als definitie van mystiek; ,,de onmiddellijke ervaring van de gemeenschap met God of het goddellijke met de mens". Het zijn in elk geval zaken die een nader onderzoek (vooral van theologische en psychologische kant) meer dan waard zijn. Daarbij moeten de oren wijd naar vele gebergten. Er zijn kenners die beweren dat de mystiek weer duidelijk aan het opleven zou zijn. Dat zijn altijd moeilijk te bewijzen uitspraken, maar het is wel een feit dat er nogal wat publicaties hierover verschij nen. Daar is bij voorbeeld het kleine geschriftje van Klemens Tilmann: ,, Meditatie, leven vanuit de diepte". Hierin worden allerlei oefeningen en aanwijzingen beschreven om de weg naar God te vinden. Het lijkt een mengeling van (in mystiek-categorieën van Poortman) identiteitsmystiek (mystiek ge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen