VU Magazine 1978 - pagina 446

1 1 0 0 JAAR VRIJE UNIVERSITEIT

liO magadne4 Op 3 februari a.s. zal alvast verschijnen een boek over de geschiedenis van de VU, van prof. dr. J. Roelink onder de titel ,,Een blinkend spoor", goedgehumeurd geschreven, openhartig en bevrijdend. Een fragment uit het eerste hoofdstuk ,,Begin en beginsel" drukt VU-Magazine hierna af. Het hele boek kan men verwerven door de bon op te sturen op pagina 2. Het gekozen fragment gaat over de vraag wat nu eigenlijk het ,,gereformeerde beginsel" is. Prof. Roelink roert de vraag aan, nadat hij eerst beknopt geschetst heeft wat voorafging aan de stichting van de Vereniging op 5 december 1878. ii3iisa3AiNn ariaA « w r ooi.

HET. BEGINSEL: de boze fee aan de wieg van de vereniging door prof. dr. J. Roelink Maar nu het beginsel. Dat woord heeft als een boze fee aan de wieg der Vereniging en de van haar uitgaande V.U. gestaan en beide een eeuw begeleid. Kwellend begeleid, tot vandaag toe. Het woord is, afgezien van de betekenis, als woord al lastig. Als men stelt dat diesel woorden meestal beduiden het resultaat van wat het grondwerkwoord zegt (verzinsel is resultaat van verzinnen; broedsel is resultaat van het broeden; zaagsel is resultaat van zagen, enzovoort), loopt men met beginsel wat scheef: is gereformeerd beginsel resultaat van gereformeerd beginnen? Eerder moet men denken aan een andere betekenis van het woord beginsel: een overtuiging die tot bepaalde handelingen leidt, zodat die handelingen a.h.w. voortkomen (beginnen) uit die overtuiging. In het spraakgebruik - er zijn verschillende voorbeelden van te geven - kan die betekenis worden toegespitst in dier voege, dat beginsel dan mede betekent een inspiratiebron voor iemands handelingen. En als er in de geschiedenis van de Vereniging en van de V.U. sprake is van gereformeerde beginselen zal men die term in die laatste zin moeten verstaan; gereformeerde overtuiging en uitgangspunten, die om een modewoord te gebruiken motivatie en tevens norm zijn voor het hoger ondei"wijs. Maar de moeilijkheden met die beginselen beginnen eerst recht als men historisch de inhoud van dat woord in een eeuw geschiedenis der Vereniging

Prof. Dr. J. Roelink naspeurt. Ook hiervan geldt weer: Een echt wetenschappelijk taalkundig en historisch onderzoek zou de moeite lonen. Uiteraard moeten we hier de in de proloog aangeduide Mut zur Lïicke opbrengen en ons beperken tot enkele hoofdmomenten van die eeuw geschiedenis.

Deining Al op de eerste curatorenvergadering van 29 augustus 1879, dus al vóór de V.U. bestond, is er over die beginselzaak deining. De curator A. F. de Savornin Lohman vertelt op die kleine vergadering dat directeuren der Vereniging bedenking hebben ingebracht tegen de benoeming van Dr. Gratama

uit Groningen, die hij (Lohman) in de vorige maand had voorgesteld als curator. Volgens de notulen heeft de zeer op z'n vrijheid gestelde Lohman de kwestie toen al op scherp gesteld; . . . dat die bedenking (van directeu- ^ ren) daarin bestond, dat dr. Gratama algemeen hekend was als behoorende niet tot de Orthodoxe, maar tot de zoogenaamde Ethische rigting in de Hervormde Kerk; dat hij (Lohman) daarop aan Directeuren onder het oog had gehragt dat het criterium, of iemand benoembaar ware tot eenig ambt in deze op de Gereformeerde Belijdenis gegrondveste Vereeniging, enkel kon gevonden worden in de onderteekening der Statuten, volgens art. 2; dat, wanneer iemand door onderteekening van zijne instemming met den grondslag der Vereeniging deed blijken, z.i. geen verder onderzoek naar benoembaarheid behoefde te worden gedaan; dat hijzelf, met de beginselen der Vereeniging instemmende, lid daarvan en voorts Curator - was geworden, doch niet kon erkennen nog bovendien voor de betrekking van Curator aan zekere vereischten gebonden te zijn, waarvan in de Statuten geene sprake is; dat hij daarom aan Directeuren had te kennen gegeven dat, wanneer zijne zienswijze niet door hen werd gedeeld, hij hen verzocht hem te beschouwen als niet tot Curator benoemd. De kwestie leidt dan nog niet tot een

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen