VU Magazine 1983 - pagina 223

• ^ml Betrokken exercities Bob Goudzwaard:

1

HB|^H

van Roelf Haan

^^H k^^P^^H s^^^^^m. ÊLM.JÊ^^ De commissie Kuyper-voordrachten heeft m.i. met de keuze van Roelf Haan een zeer goede greep gedaan. Maar de eigenlijke reden om dat te schrijven, berust daarbij voor mij niet op: scherpzinnigheid, spiritualiteit, originaliteit, helderheid van uitdrukking — hoewei al die elementen ook stuk voor stuk op dr. Haan van toepassing lijken te zijn. De eigenlijke reden heeft met iets anders te maken, dat ik onmogelijk in één woord kan uitdrukken — en waarom dus een korte „ m e d/fa f/e "als toelichting onmisbaar wordt. De Vrije Universiteit is voortgekomen uit het inzicht, het geloof en het doorzettingsvermogen van Abraham Kuyper. Maar ze lijkt van meet af aan ook iets geërfd te hebben van de spanning die in Kuypers' eigen persoon aanwezig was. Aan de ene kant was Kuyper een uitgesproken gevoelsmens, snel bewogen tot in het klokhuis van zijn ziel wanneer hij nood of onrecht op het spoor was. Wie iets van die Kuyperwil begrijpen, doet het beste zijn grote rede over het sociale vraagstuk te lezen, waar hij met profetische geladenheid over onze samenleving het oordeel velt: ,,Ze ligt in het stof voor Mammon gebogen en wankelt op haar fundamenten; de bestaande maatschappij en de geest van Christus vloeken met elkaar... de zedelijke stutten van onze maatschappij zijn vermolmden verrot". Bepaald geen uitingen van iemand die zijn gevoelens en oprechte verontwaardi-

vu-Magazine 12 (1983) 5 mei 1983

ging verdringt. Kuypers geloof komt hier uiterst spontaan tot uiting. Hij reageert op wat voor ogen is met een niet-ingehouden woede, rechtstreeks vanuit datgene wat zijn geweten heeft geraakt. Maar daarnaast is er ook een andere, veel meer bezadigde Kuyper. Sterk rationeel ingesteld, aan zijn eigen achterban onderscheidingen meegevend die deze moeten helpen de pagane wereld binnen te trekken met behoud van volstrekte eigenheid, onder eigen banieren: Kuyper als de systematicus, die wenst dat het geloof ook praktisch-wetenschappelijk wordt uitgewerkt, leidend tot eigen vormen van christelijk politiek inzicht en christelijke wetenschapsbeoefening. Nu is het natuurlijk onzinnig te beweren, dat de Vrije Universiteit zoals ze nu reilt en De „Kuyper-voordrachten" zijn een jaarlijks terugkerend evenement in het kader van de Kuyper-katheder, die de 100-jarige VU in 1980 instelde. Dit jaar is dr. Roelf Haan uitgenodigd om deze katheder te bezetten en een vijftal lezingen te verzorgen. Dr. Haan — bij VU-magazinelezers bekend als vaste columnist — was tot voor kort docent aan de theologische faculteit ISEDET in Buenos Aires en is sinds kort verbonden aan het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. Op de volgende pagina's

zeilt, hetproduktisvandie twee delen van de ene geest van Abraham Kuyper. Maar als het gaat om zulke uitgesproken vragen van wat in de doelstelling van de VU ,,hetdienen van God en Zijn wereW'nu eigenlijk inhoudt, kan j e t o c h t o t o p d e dag van vandaag uit de VUbevolking twee soorten antwoorden horen, die in de verte aan die twee kanten van Kuyper herinneren: ofwel, dat,,d/enen" wordt gezien als een bewogen daad, waarbij je als wetenschapper aangeslagen bent door de enorme nood in de wereld van nu, en weet datje vanuitje persoonlijk geloof voor alles naar eigen geweten solidair hebt te zijn met de verdrukten en de lijdenden — ófwel, üaX,,dienen" toch allereerst wordt vertaald als een verstandelijkbezonnen woord, waarbij je de idealen van een christelijke tegenover een nietchristelijke wetenschap een inleiding op het thema dat Roelf Haan voor deze voordrachten koos — „Reformatie en revolutie; over het „nochtans" in het nucleaire tijdperk" — en een fragment uit de eerste lezing die hij op 27 april hield (de vier overige lezingen volgen op 4,13 en 25 mei en 1 juni — toegang gratis). Hetvaste plekje van dr. Haan in dit blad wordt deze maand — buiten zijn medeweten — ingenomen door prof. Bob Goudzwaard, die bereid was om voor VU-magazine deze korte meditatie te schrijven over de theoretische en praktische betekenis van Haans denken.

hoog hebtte houden, en de wereld vanuit de juiste grondmotieven systematisch te onderzoeken hebt in ,,alde aspekten van de werkelijkheid". En gemakkelijk vallen dan ook de verwijten over en weer te constateren: ,,horizontaal" Mersus,,vertikaal", ..dialogisch" versus,,anti-thetisch", ,,openheid"yersus ,,eigenheid". En nu Roelf Haan. Een doorgewinterd kenner van dat typische na-produkt van Kuypers systematische wetenschappelijke arbeid, dat wij kennen onderde naam van de,, Wijsbegeerte der Wetsidee". Geraakt door Dooyeweerd, die hij ook opzocht om met hem de problemen en mogelijkheden van een christelijk-economisch denken te doorspreken. Auteur van het boek ,, Economie in principe en praktijk, een methodologische verkenning" {Jan Haan BV, Groningen 1975), in welks voorwoord hij Dooyeweerd bedankt voor zijn stimulerende en corrigerende kanttekeningen; een boek waarin het onderzoek naar het economisch aspect van de werkelijkheid, naar het economisch motief en principe, naar het vraagstuk van de economische orde en de economische ontwikkeling centraal staan. Trouwens, ook in zijn proefschrift, waarin hij de mogelijkheden onderzoekt van een verbinding tussen ontwikkelingshulp en speciale trekkingsrechten — een typisch monetair onderzoek dus — is hij al volop bezig met de vraag van de toepasbaarheid van de Wijsbegeerte der Wetsidee op het economischmonetair vakgebied. Een exponent, zo zou je kunnen zeggen,van de Kuyper van hetverstandelijk-bezonnen woord, van een systematiserende vorm van reformatorisch christendom. Maar nu is het aardige, dat daarmee toch maar één kant van Haan is genoemd. Want waarom schrijft Haan r

193

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen