VU Magazine 1983 - pagina 351

,,Eigenlijk zou bij ieder college vijf minuten moeten worden ingeruimd om de maatschappelijke en politieke aspecten van het behandelde te bespreken"; een uitspraak die VUeredoctor C. F. von Weizsacker ooit deed. Prof. Joh. Blok, VU-hoogleraar in de biofysica, maakte deze uitspraak tot de zijne en bracht hem in de praktijk, niet in de laatste plaats vanwege de ,,politieke gevoeligheid" van het vak dat hij doceert. Dit jaar liet hij zijn colleges over radioactiviteit voor biologiestudenten voorafgaan door korte, sterk persoonlijk getinte commentaren over de kernbewapening. ,,\Nant", aldus prof. Blok, ,,ik vind het onzin om de behandeling van een materie als radio-activiteit te beperken tot een louter academische uiteenzetting tussen de vier muren van een collegezaal." Zijn korte overdenkingen werden inmiddels op schrift gesteld onder de titel ,, Waarom (geen) Pershingraketten en kruisvluchtwapens?" VU-magazine maakte in overleg met de auteur een keuze uit diebundelirtg. ,,Ben ik voor of tegen kernwapens?", vraagt prof. Blok zich af. ,,lk ben er van harte tegen, want de verwoesting die zulke wapens aanrichten, iszö zinloos, zó onmenselijk, zó in strijd met alles wat het leven op aarde zin geeft, dat men waanzinnig moet zijn om kernwapens in wat voor conflict ook te willen gebruiken."

een bezit als hij maar de moed heeft om eerlijk na te denken. Hoe is die omkering van betekenis mogelijk? Hier blijkt dat het taalgebruik afspiegeling is van collectief denken. Onze agressieve, westerse samenleving, waar geld en machten verwoestend wapentuig algemeen en als vanzelfsprekend worden aanvaard, tolereert een christelijk gezond verstand niet. Dat verstand is een onaanvaardbare bedreiging, die machteloos gemaakt moet worden door het terug te dringen naar de kelders van het onderbewuste, van waar het af en toe nog wat onredelijke kreten mag slaken. Stel je voor dat er zou gebeuren wat gewone, eenvoudige mensen redelijk en eerlijk vinden. Dat is een subversieve gedachte. Het evangelie van Jezus is trouwens tamelijk subversief als je het serieus neemt. Daarom wordt het dan ook meestal niet serieus genomen.

De precisie van moderne wapens Als we ons willen verdiepen in de problematiek van de kernwapens, moeten we allereerst goed weten waar VU-Magazine 12(1983) 8 september 1983

we het over hebben. Wat zijn de karakteristieke eigenschappen van de moderne kernbewapening? Twee bijzonderheden verdienen dan nadere bespreking. Ten eerste onderscheiden kernwapens zich door de enorme verwoesting en ontreddering die zij teweeg brengen. Ten tweede is opvallend de grote precisie waarmee zij over zeer grote afstanden op hun doel gebracht kunnen worden. Die grote precisie is een kenmerk van alle moderne afstandswapens en daarom wil ik daarmee beginnen. Men spreekt tegenwoordig veel over conventionele wapens als een mogelijk of niet-mogelijk alternatief voor kernwapens. Dat is een misleidende term, omdat hij gedachten oproept aan ouderwetse kanonnen of aan bommen die min of meer lukraak uit een vliegtuig gegooid worden. Dat is onzin. Ook in conventionele wapens zijn met groot raffinement de laatste snufjes van de techniek toegepast. Het zijn net als kernwapens verschrikkelijke dingen, die we, zo min ais kernwapens; waarschijnlijk nooit meer zullen kwijt raken. Daarom zullen we met ai die wapens zo voorzichtig mogelijk moeten leven en hun aantallen zo laag mogelijk moeten houden in plaats van door middel van een internationaal pokerspel op zogenaamde ontwapeningsconferenties steeds hogere plafondsvan bewapening vastte stellen. De bom die uit een vliegtuig boven het doel wordt afgeworpen, is al lang vervangen door een bom, die na te zijn afgeworpen, zelf zijn doel opzoekt of door de raket, die door het vliegtuig wordt afgeschoten en die zelfstandig zijn weg naar het doel vervolgt nadat het vliegtuig ver vóór het doelgebied rechtsomkeert gemaakt heeft. Hoe werkt dat nu eigenlijk, een raket die over duizenden kilometers afstand feilloos zijn doel bereikt? Er zijn drie mogelijkheden te onderscheiden. Ten eerste kan men proberen een raket zeer nauwkeurig in een van te voren berekende baan te brengen. Ten tweede kan men een raket zo dresseren dat hij tijdens de vlucht zijn eigen positie voortdurend bepaalt en zo nodig zijn vlucht corrigeert. Ten derde kan men een raket met een terminale doelgeleiding uitrusten, waardoor hij in de buurt van zijn doel zich nog eens precies oriënteert. De eerste intercontinentale raketten waarmee men omstreeks 1960 begon, werden zo zorgvuldig mogelijk in een berekende baan gebracht met het doel als eindpunt. Zij bereikten hun doel met een nauwkeurigheid van ongeveer vijf km. Zij werden tussen 1960 en 1970 uitgerust met steeds gevoeliger versnellingsmeters. Door middel van zo'n versnellingsmeter kunnen afwijkingen van de berekende baan geregistreerd worden, waarna de raket wordt bijgestuurd, zodat hij in zijn berekende baan blijft. Zodra de baan correct is qua richting en snelheid, wordt de aandrijfraket afgestoten en vervolgt de bom ongestuurd zijn weg. De trefnauwkeurigheid kon met dit principe worden opgevoerd tot een paar honderd meter. Men noemt dit inertiaalbesturing. Deze geschiedt dus alleen aan het begin van de baan. De moderne kruisraketten, waarvan men er 48 in Nederland wil plaatsen, beschikken over een doelgeleiding tijdens de vlucht. Het zijn eigenlijk geen raketten, maar kleine onbemande vliegtuigjes, die erg laag vliegen om aan de radarcontrole van de vijand te ontsnappen. Ze hebben radaraarvboord die voortdurend het hoogteprofiel van de aardbodem aftast en deze metingen vergelijkt met de gegevens in het geheugen van de boordcomputer. Afwijkingen van dejuiste richting worden daardooronmiddellijk waargenomen en door bijsturen automatisch gecorri-

297

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen