VU Magazine 1983 - pagina 321

Zo'n zestien jaar geleden heb ik al een bundeltje geschreven. Dat vond ik heel leuk werk. Maar je kuntvan schrijven nu eenmaal niet leven." Toonbank Wat vindt u van de combinatie wetenscliappelijke loopbaan — literaire carrière? Marijke Höweler: ,,Dat tweede is nog nauwelijks een carrière, maar het is wel heel verschillend, ja. Ik kom tijd tekort, dat is nu het probleem. Ik sta gewoon met de mond vol tanden als iemand zegt: ,,en de nieuwe van 't Hart, en de nieuwe van Brouwers", ik weet gewoon van niks. Het schVijven doe ik alleen in de vakanties. Ik heb er lange tijd niets aan gedaan zodat ik een behoorlijke reserve aan onderwerpen heb opgebouwd. Ik doe wel m'n best om deze zaken gescheiden te houden. In scripties en in artikelen kun je niet het toontje aanslaan dat je in een boek hebt. En sla je in je boeken het toontje aan dat je in artikelen gebruikt, dan krijg je er nog niet één overde toonbank." Heeft één van de twee uw voorkeur? Nadenkend: ,,lk denk dat het leuke hiervan is dat het allebei kan. Ik heb nu zo'n gevoel van hoera, het is vakantie, ik kan gaan schrijven. Maar als het iedere dag zou zijn, zou ik tegen het schrijven dezelfde weerzin ontwikkelen als de weerzin die je tegen je dagelijks werk kunt hebben." Het boek ,,Van geluk gesproken" gaat niet alleen over de universitaire wereld: ook de problematiek van werklozen, de zich overbodig voelende huisvrouw, demente bejaarden en de psychiatrische hulpverlening komen aan de orde. Badkamertje De meeste personages in de roman zijn met elkaar verbonden via het huis in de Blasiusstraat (Amsterdam-Oost) waar zij wonen. Op de eerste verdieping Wouter Kalk, die zijn demente moeder uit het bejaardentehuis naar huis haalt. Op de tweede verdieping — ,,de goudkust" — wonen Martje en haar broer Martijn. Hun vader Thomas — voormalig hoogleraar — woont met zijn vriendin Barbara in Italië. Wanneer Martje hen in de kerstvakantie gaat bezoeken, rjjdt zij mee met Leo, een ex-collega van haar vader. Dankzij Leo verliest Martje haar maagdelijkheid. Als Leo laat blijken dat hij één keer wel genoeg vindt, raakt Martje in een zware depressie, uiteindelijk resulterend in zelfmoord. Op de bovenste verdieping van het huis wonen De Bruin en zijn vrouw Truus. De Bruin-werkloos — probeert via zijn maat Sjef aan karweitjes te

vu-Magazine 12(1983) 7 juli 1983

Het schilderij op de voorlcant van het boeli is van Ans Marlcus en heeft als titel „Vleugellam"

komen. Dat lukt: Sjef en De Bruin gaan een badkamertje verbouwen bij een professor in Buitenveldert — Leo. Deze professor verschijnt zelden op zijn werk, en dan is het vaak alleen maar om, verplicht, te vergaderen. Van zijn medewerkers en studenten heeft hij geen hoge pet op. Behalve dan van zijn collega Rosa, met wie hij regelmatig het bed deelt. Is volgens Marijke Höweler deze Leo representatief voor hoogleraren, al dan niet aan de VU? Lachend: ,,Nee, o nee! Ik zou geen hoogleraar kennen met zo'n vrijetijdsbesteding! Die zijn er wel, zowel onder de wetenschappelijk medewerkers als onder de hoogleraren, maar dat is niet typerend voor een hoogleraar aan de VU. Zéker niet aan de VU. En de vergaderingen die ik beschrijf zijn natuurlijk een karikatuur van de werkelijkheid. Er zitten veel elementen van waarheid in, maar het is niet de werkelijkheid. In ieder geval niet op deze afdeling. Dat mensen de brutaliteit zouden hebben om stukken persoonlijk aan een hoogleraar gericht te kopiëren en vast uitte delen? Nee, dat geloof ik niet. Maar dat ze hun stukken niet lezen komt geregeld voor. Het wordt nu iets minder want ze worden een stuk interessanter. Ze gaan nu over ontslag en over het al dan niet voortbestaan van je afdeling. Vroeger ging het over welke tweede fase er moest komen." Postzegels plakken Het universitaire weekblad Ad Valvas illustreerde een artikel over de taak-

verdelingsoperatie met een overdruk van enkele pagina's uit het boek van Marijke Höweler. De titel van het bewuste hoofdstuk luidde: ,,Het keuzevak komt te vervallen". Een toepasselijk fragment. Heeft Marijke Höweler met dit boek de bedoeling gehad een oordeel over deze gang van zaken uit te spreken? ,,Noü, ik heb bedoeld aan te geven dat het bij universiteiten, in gemeenteraden, in bedrijven, en noem maar op, maar het meest bij de gesubsidieerde instellingen, in veel opzichten een papierwinkel is geworden. Maar dat daar ook nog om te lachen is." Maar waarom deze zaken zo omslachtig weergegeven? Welke literaire conceptie ligt ten grondslag aan het schrijven in karikaturen? ,,Kijk, als ik die Leo zou beschrijven zoals hij iedere dag werkt, zou daar minder lol aan zijn te beleven. Ik denk dat dat voor de meeste romans en films geldt. Bedenk maar, als je droomt, dan droom je zelden over je gewone werk. Je droomt over de vakantie, over je vrienden enzovoorts. Ik geloof dat als je droomt, je die gedeelten uit je bestaan oppakt die je erg bezighouden, geassocieerd met bepaalde zaken. Dus als je net gisteren naar Haarlem bent geweest, kan het best zijn dat je je geliefde in je droom in Haarlem tegenkomt. En als je 'n beetje leuk boekje wilt schrijven, dat iemand amuseert in z'n vrije tijd, dan moet je niet dat nemen waarop hij uitgekeken is. Dan moetje andere dingen nemen. De meeste boeken gaan altijd over de liefde, dood, verdriet, maar niet over postzegels plakken." Hendel Is dit eigenlijk niet een heel somber boek? Marijke Höweler: ,,Ja, het gaat niet best, met geen van allen. Veel van onze eigen levens zijn ook heel somber. Er gebeuren ook wel heel verdrietige dingen, maar niet iedereen lijdt daar nu zo verschrikkelijk onder. Je kunt je eigen leven ook somber interpreteren, maar je lijdt niet altijd in de mate waarin je eigenlijk behoort te lijden. De mensen om Martje heen bij voorbeeld, hebben allemaal een soort voorstelling van hoe erg het wel niet moet zijn als iemand is zoals Martje. Iedereen, behalve Martje zelf. Want deze vrouw heeft een betrekkelijk vriendelijk soort hallucinaties. Het zijn mooie dingen waar ze graag naar toe wil. Dat is wat ik bedoel met de omkering van het boek. Dat meisje lijdt niet zo. Je ziet haar nergens huilen of verdrietig zijn. Ze zwenkt eigenlijk af van het leven en gaat de wijde wereld in. Onze interpretatie is: die loopt met

271

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen