VU Magazine 1985 - pagina 520

aan de handvol zusters. Vaak typisch verpleegkundige onderwerpen die in hun schoolklassen verwaarloosd werden. Doorliggen bij voorbeeld, en wat ik daar zelf nog van wist toen ik in het ziekenhuis stuiten wreef. Het waren de enige praktische lessen die ze kregen. Na het praatje vragen. Vragen soms die in de verste verten niets met het onderwerp te maken hadden en waardoor ik aan het nut van enkele schooluren ging twijfelen. "Dokter Chris, hoe hoog is het SGOT-enzym bij een hartinfarct?" Het laboratorium hier kan geen enkel enzym bepalen. "Wat voor vloeistof gebruikt men voor peritoneaal dialyse?" Misschien zijn er drie ziekenhuizen in Pakistan die aan nierdialyse doen. En als ik dan 's avonds visite kwam lopen en de patiënte lag op haar rug, op een nat zeiltje, de bips vol met kleefpleister, en de wond was open, dan was ik toch kwaad op die madammen! Alleen thuisgekomen kon ik de wereld weer naar mijn hand zetten. De mieren en termieten waren daar hard aan het werk. Met de suikerpot hield ik ze bij mijn boeken vandaan.

Z

e zingen als sirenen, de zusters in hun wit gestreken uniformen. Elke ochtend om half zeven luidt het klokje voor de kleine kapel op het terrein. Daar zitten ze als op appel in de rij in het vrouwenvak links. Langzaam leer ik sommigen een beetje kennen. Maar ik weet: daar zit Vivian, nog maar derde-jaars, toch al kan ze in haar eentje op haar eeuwige voetbalschoenen een hele mannenafdeling aan. En daar zit Zeenat, die wil zo snel mogelijk trouwen en

een kind, ze heeft het wel gezien hier, al die bevallingen. Een stukje naar rechts Margareth, een giechel, die geeft al de dokters een staart als ze aan het opereren zijn, ze plakt stiekem een urinecatheter aan hun jasje. Met haar vriendin Nudrat, die door de dokter voorschreven, maar gecontra-indiceerde medicijnen gewoon niet uitdeelt. Alle diensten zijn in Urdu. Op vrijdagavond is er een korte bijbelstudie in het Engels bij een van de dokters thuis. Zingen bij de piano. De overdenking komt vaak pas als we weer thuis zijn, jammer. Christenen zoeken elkaar op, in de steden zijn aparte wijken, Christian Towns, waar voornamelijk christenen wonen. Religie speelt een meer centrale rol dan in onze cultuur. Allah scheidt, maar brengt ook samen: elke dag wordt er gelezen en gezongen in de afdelingen voor de patiënten, het wederzijds vooroordeel vermindert. Met name op nationale feestdagen blijkt iedereen Pakistaan te zijn. "Save Hfes!" riep de Schotse zuster Susan me elke ochtend bemoedigend na, als ik in vlotte pas de voordeur uitliep terwijl zij nog met haar zeven-uurs gezicht aan de havermout zat. Daar ging 'ie dan weer. Een man kwam naar me toe, of ik naar zijn zoon wilde kijken. Een jongetje van achttien maanden. Ik vroeg de man hoeveel kinderen hij had. "Dit is de zevende", zei hij, "er leeft nog één meisje van." De andere kinderen waren gestorven aan diarree. In het dorp waar hij vandaan kwam, maar ook in het ziekenhuis. Geld hadden zijn vrouw en hij wel, daar lag het probleem niet. Maar ze hadden niet geleerd hoe hun kinderen ervan te voeden. Hij lepelde nog wat rehy-

drat/e-vloeistof in het smachtende mondje. Zelf nam hij een slok van zijn suikerige thee, en deed er nog een schepje zout bovenop. Meer en meer proefde ik onbedoeld sarcasme in het "Save lifes!". Waren we wel echt goed bezig, of keek Allah een andere kant op? De doktoren zaten in de apotheek alsof het de snoepwinkel van meneer Jamin was. Voor het begrijpen van hun patiëntenstatus had je een helderziende nodig. Zij durfden tevreden te zijn als de symptomen verminderd waren, maar de oorzaak onbekend. Ze waren niet geïnteresseerd in verpleging, ze vonden zich daar boven staan. Het was echter niet alleen deze kritiek die het samenwerken aanvankelijk zo lastig maakte. Het gemak, waarmee aanvaard werd dat 't het niet waard was om problemen aan te pakken, was voor mij niet acceptabel. Vooral van die dokters die geleerd hadden dat het beter kon, maar eenmaal genesteld aan de top van de machtspiramide slechts wilden bewijzen dat het allemaal zo hopeloos was. Misschien speelden er meer factoren een rol. Ik was als een bom in Sialkot komen vallen, en bommen plegen nu eenmaal geen produkt van een democratisch proces te zijn. Toen Susan na acht maanden vertrok, vroegen ze haar wat ze met haar werk hier bereikt had. "Eigenlijk niets, geloof ik", was haar antwoord. Ik werd teruggeworpen, op een gevoel dat ik hier voor mijzelf was, en dat het meegenomen zou zijn als ik in de individuele contacten nog iets zou betekenen. Een desillusie? Nee, geenszins. Een les. Er gebeurt hier nog zo veel waar je deel aan kunt hebben. De kameel is in beweging, en alleen Allah kan hem nog stoppen.

N

Chris Bangma onderzoekt een Pakistaanse baby tijdens een zuigelingenspreekuur

432

a een paar maanden ging ik naar de afdeling Verloskunde. Nog steeds mannelijke en vrouwelijke uitgangen van de woorden door elkaar halend. Zodoende af en toe tot grote hilariteit meisje tegen een jongetje zeggend. Andersom was bij een geboorte erger. De Pakistaanse dokters kwamen er weinig, hun interesse lag daar niet zo. Vrouwen laten hun sjalwar voor mannen ook liever niet zakken. Voor blanke dokters ligt dat anders. Er wordt sterk gelet op huidskleur. Donkere meisjes vinden zichzelf lelijk, hun ideaal is een blank vel en een witte hengst (equivalent voor trouwauto). De donkerst getinte mensen stammen vaak af van de laagste Hindoekaste, en hebben zich (daarom) bekeerd tot Muslim of Christen. — Welaan, hier lagen de vrouwen op de bakermat der beschaving, hier werden de mogelijkheden tot preventie geboren. Zeker als ze een week lang na een keizersnede moesten blijven. In plaats van met gee werden de kraamvrouwen overvoerd met informatie over moeder-en-kind-zorg, familieplanning, en

VU-MAGAZINE -

DECEMBER '85

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen