VU Magazine 1986 - pagina 426

Roelf Haan

Partijdig evenwicht Het is op het eerste gezicht een evenwichtige redenering: die van het 'enerzijds'/'anderzijds'. Wat moet de Nederlandse houding zijn tegenover de Sandinistische Revolutie? Enerzijds heeft die onze grote sympathie, want zij was het resultaat van een bevrijdingsstrijd tegen de bloedige terreur van Somoza. Anderzijds beantwoordt zij niet aan onze ideeën omtrent de inrichting van een vrije burgerlijke samenleving. Wij roepen dan wel niet zo hard als de Amerikanen dat de Nicaraguaanse regering een 'totalitair' bewind voert, maar een beetje gelijk heeft Reagan toch wel, wanneer hij die begrippen 'totalitair' en 'communistisch' hanteert, al zijn wij natuurlijk tegen zijn oorlogsoperaties via de contra's. Met dat laatste hebben wij in ieder geval het evenwicht in onze redenering gewaarborgd. Het is een algemeen voorkomend verschijnsel. 'Ik ben voor de plaatsing van kruisraketten, maar denk niet dat ik voor de atoombewapening ben!' 'Ik ben tégen sancties tegen Zuid-Afrika, maar verschil met u niet van mening over de afschuwelijkheid van het apartheidsregime'. Het zijn beredeneerde, evenwichtige, 'objectieve' standpunten. Maar zij voeren tot een nogal duidelijke conclusie. Namelijk dat wat ons betreft de contra's in feite hun gang mogen blijven gaan, de atoombewapening kan doorgaan, en de zwarte Zuidafrikanen het zelf maar moeten uitzoeken. Er zijn in de Tweede Wereldoorlog miljoenen joden, communisten, zigeuners en homosexuelen omgebracht; maar groter was het getal van hen die de evenwichtige redenering toepasten

376

van de neutraliteit. In oktober 1982 citeerde ik op deze pagina de Joodse Argentijn Jacobo Timerman, die in het verslag over zijn kidnapping en gevangenschap opmerkt; "de holocaust meten wij niet zozeer naar het getal der slachtoffers, maar naar het getal dergenen die hebben gezwegen." Wat is dat toch, dat ons rechtsbegrip buigt ten behoeve van onze eigen positie? De Nicaraguaanse situatie beoordelen wij niet op haar eigen mérites. Wij zijn te zeer deel van die situatie. Onze regering is ook 'bondgenoot' van de VS, en het zijn nu eenmaal die VS die de contra's ideologisch en materieel bevoorraden. Onze roomskatholieke bisschoppen behoren tot hetzelfde instituut dat in Nicaragua — eveneens via tal van evenwichtige redeneringen — de zijde koos van Reagan, dus delen zij, aldus Trouw van 3 september, de zorg van het CNV, dat onze hulporganisaties te 'linkse' doelen steunen. En het CNV is een westerse vakbeweging die criteria, welke gelden in Ons maatschappelijk functioneren, op formele wijze overbrengt naar Nicaragua. Nicaragua is immers, als het aan de Sandinisten ligt, zo luidt de evenwichtige redenering, geen 'pluriforme' samenleving, en men haast zich ook hier onmiddellijk aan toe te voegen, dat het optreden van de contra's 'natuurlijk' volstrekt (of minder volstrekt) wordt afgekeurd. Minder volstrekt wil zeggen dat het 'natuurlijk niet wordt goedgekeurd'. Al deze houdingen komen in feite neer op steun aan de contra's, aangezien in het bonilict niet duidelijk partij wordt *eközen, waarbij wat het zwaarste is, ook het zwaarste weegt. [

Wat dit betekent, kunnen wij zien in de voortreffelijke journalistiek van Emile Fallaux, met zijn recente 'video-brieven' uit Nicaragua voor de VPRO-televisie. Het komt er gewoon op neer dat boerencoöperaties of ziekenhuizen worden beschoten en vernield, ontwikkelingswerkers vermoord en oogsten verwoest. Deze dingen worden dan het latere bewijs ervan dat het 'totalitaire' regime het land geen heil heeft gebracht. Hoever de evenwichtige redenering kan gaan, zag ik eens in een commentaar van het Nederlands Dagblad, waarin de Nicaraguaanse regering werd verweten dat zij ten onrechte (om ideologische redenen!) een beroep hadden gedaan op het Internationaal Gerechtshof te Den Haag tegen de agressie van de Amerikanen. Dat dat beroep op het internationaal recht op zich terecht was, werd niet betwijfeld. Enerzijds/anderzijds! Minister van den Broek voerde op een door de NCO gefinancierd CDA-congres over LatijnsAmerika het 'enerzijds/anderzijds' wel heel ver, door (terecht) te stellen dat militaire of anderzins agressieve actie tegen Suriname uit een oogpunt van internationaal recht ongeoorloofd zou zijn, maar dat de kwestie Nicaragua (hier kwam het op neer) niet bezien moest worden als een Noord/ Zuid-probleem, maar als een Oost/West-conflict. Ik hoop nog steeds dat de Algemene Rekenkamer deze besteding van NCO-geld nog zal brandmerken. Wat maakt een totalitaire situatie totalitair? Hierop is maar één antwoord: het geweld. Het geweld vormt in het functioneren van de samenleving de meest absolute logica. Zij komt

altijd uit; zij bewerkt haar eigen effectiviteit. En effectiviteit zeggen wij in het christelijke westen, dat meer westers dan christelijk is, betekent 'gelijk'. De enige bescherming tegen dit zogenaamde anti-communistische geweld, dat eenvoudig terreur tegen het volk is, is de regering, in casu: de Sandinistische regering. En een pluriform leger is geen effectief leger. Daarom schreef de CCPD (de Wereldraadcommissie voor ontwikkelingssamenwerking), die in de zomer in Nicaragua bijeen was, in haar pastorale brief aan de Nicaraguaanse kerken: "Het begint ons duidelijk te worden hoe uw regering in staat is geweest te voorzien in een beslissend leiderschap tegenover machten die het voortbestaan van het Nicaraguaanse volk bedreigen".

VU-MAGAZINE — NOVEMBER 1986

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen