VU Magazine 1986 - pagina 396

de economische ontwikkeling en het opleidingsniveau van de bevolking. Simpel gezegd: hoog opgeleide mensen urineren niet in het water en in een goede economische situatie hebben alle huizen toiletten en vers water. Dan zouden de mensen niet naar de kanalen of rivieren hoeven om hun kleren te wassen. In sommige delen van het land is daar de laatste jaren ook wel verandering in gekomen, maar dat lost toch niet alles op. De schooljongens waar ik het net over had bijvoorbeeld, blijven in kontakt met het water. Goede voorlichting van de onderwijzers zou in dit verband heel belangrijk zijn." Dat het uitbannen van de ziekte door andere leefgewoonten van de bevolking te stimuleren niet zo eenvoudig is, blijkt ook uit het feit dat er al eitjes gevonden werden in Egyptische mummies van de 20ste dynastie (1200 tot 1100 V. C). Voor de onderzoekers zijn de culturele gewoonten die de ziekte in stand houden een gegeven, en zij richten zich dan ook op een andere schakel in de levenscyclus van de bilharzia-parasiet, namelijk de slak. "De slak is erg belangrijk voor ons", meent onderzoeker Mohamed. "Er zijn mensen die vinden dat je de slak met agressieve en giftige chemicaliën moet vernietigen. Wij zijn daarop tegen omdat je op die wijze het ecosysteem vernietigt. Bovendien vervuil je dan vers water waarin ook vissen leven en mensen zwemmen en wassen. Onze filosofie is een andere. De slak is een vreedzaam dier dat pas 'gevaarlijk' wordt als de mens hem besmet. We moeten dus eigenlijk zorgen dat de slak niet geïnfecteerd wordt. Daarvoor is het nodig te kijken naar wat er precies gebeurt met een slak die als tussengastheer optreedt. De infectie veroorzaakt een hoop schade aan de slak, hoewel die er niet altijd van sterft. Wij ontdekten dat de ontwikkeling in de slak van eitje naar larve een groot deel van de bio-energie gebruikt en de eierproduktie van de slak fors vermindert. We vroegen ons toen af hoe het komt dat het immuunmechanisme van de slak er niet in slaagt de vijandelijke indringer af te weren. Een mogelijke verklaring is dat de parasiet de stofwisseling van de slak — waarvan het immuunmechanisme een onderdeel is — aantast waardoor de slak zeer zwak wordt. We hebben zojuist een belangrijk experiment in Egypte afgerond waarbij we geïnfecteerde slakken hoog energetisch voedsel gaven. En na verloop van tijd bleek dat uit deze slakken minder larven vrijkomen dan uit andere slakken. Hierdoor werd onze hypothese omtrent het belang van het immuunsysteem van de slak bevestigd."

H

et slakkenonderzoek aan de VU houdt verband met de bevindingen van de Egyptische onderzoekers. Het vermoeden wordt steeds meer bevestigd dat de hormoonhuishouding van de slak een belang-

350

De kringloop van de parasiet. Onderaan ziet men de slak die als 'tussengastheer optreedt en links wordt duidelijk hoe de mannelijke en vrouwelijke vorm zich aan elkaar vastklitten rijke rol speelt bij het 'toelaten' van de parasiet. Tijdens de infectie scheidt de parasiet een bepaalde stof af die interfereert met het hormonale systeem van de slak. Dit heeft vergaande gevolgen voor het hormoon dat de reproduktie en de eierproduktie van de slak regelt. Het onderzoek met betrekking tot bilharzia zal zich voornamelijk op dit gebied bewegen. Men kan zich voorstellen dat onderzoek naar een ziekte die een groot deel van de werkende bevolking van een land uitschakelt, een hoge prioriteit heeft. Het is dan namelijk niet alleen een kwestie van gezondheidszorg, maar ook een economisch probleem geworden. De mensen die ziek

zijn kunnen immers niet deelnemen aan het produktieproces, nog afgezien van het feit dat voor hen enorme uitgaven in het kader van de gezondheidszorg zijn vereist. Daarnaast is het erg moeilijk om nieuwe irrigatiesystemen aan te leggen omdat die vaak gepaard gaat met de import van parasieten en slakken. Zo stagneert de economische ontwikkeling en blijft een arm land achterlopen op de rest van de wereld.

A

hmed Mohamed heft wanhopig de handen ter hemel als ik hem vraag wanneer hij verwacht dat de ziekte in zijn land zal zijn uitgeroeid. "Dat is de droom van alle mensen in Egypte", zegt hij, "maar

VU-MAGAZINE — OKTOBER 1986

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen