VU Magazine 1986 - pagina 162

Het terugvorderen van de 'Elgin Marbles' kan een precedentwerking hebben

Griekenland eist kunstschatten terug Nog voor er in de media berichten verschenen over zure regen werd de wereld opgeschrikt door het nieuws dat het Parthenon, de grote tempel op de Acropolis door de uitlaatgassen van auto's in twintig jaar meer was ondermijnd dan in voorgaande eeuwen door weer en wind. Kort nadat in 1974 het kolonelsbewind in Athene verdreven was, hoorde men voor de tweede keer van de Acropolis. De nieuwe minister van cultuur van Griekenland herinnerde er aan dat een belangrijk deel van de Acropolis niet in Griekenland, maar in Engeland was. Een groot deel van de gebeeldhouwde versiering van het Parthenon immers staat in het British Museum in Londen. De minister van cultuur, Melina Mercouri, maakt er geen geheim van wat zij van die situatie vindt: de sculpturen horen niet in Londen en dienen aan Griekenland teruggegeven te worden.

Karin van Lierop De luchtvervuiling in de wereldstad Athene is geweldig. Vele jaren wist men niet meer dan dat uitlaatgassen hinderlijk zijn. Dat ze ook zeer schadelijke effecten hebben op de natuur konden velen vermoeden. Dat echter ook de stenen van gebouwen er door aangetast kunnen worden, was lange tijd minder bekend. Men schrok dan ook toen bleek dat het Parthenon gewoon in de zure lucht aan het oplossen was. In diezelfde tijd bleek dat de tekening in de gezichten van beelden op de Franse kathedralen in een snel tempo aan het verdwijnen was. De afkalving ging vele malen sneller dan in de voorgaande eeuwen en snelle actie was geboden. In Athene werden maatregelen getroffen om de schadelijke werking van uitlaatgassen te verminderen. Momenteel is de situatie niet ideaal, maar het percentage schadelijke stoffen in de lucht is iets lager dan tien jaar geleden. Voor de tweëenhalfduizend jaar oude gebouwen met hun gebeeldhouwde versieringen is de toestand echter nog uiterst precair. Een geluk bij een ongeluk is dat een gedeelte van de sculpturen van de Acropolis niet ter plaatse aanwezig is, maar bewaard wordt in het British Museum. Hoewel men er over kan twisten of de atmosfeer daar wèl de juiste is, zijn vriend en vijand het er over eens dat de lucht er in ieder geval schoner is.

hebben. Het weghalen van de marmeren stenen bij voorbeeld is niet altijd even zorgvuldig gebeurd. Daardoor zijn onnodig stenen gesneuveld. Tegenstanders van deze actie zeggen dan ook dat er waarschijnlijk nu nog meer 'marbles' zouden zijn als de Engelsen er afgebleven waren. Ook de omstandigheden waarin de stenen zich in de jaren na hun verhuizing bevonden hebben, zijn verre van ideaal. Zo hebben ze bij voorbeeld in de negentiende eeuw enige tijd in Londen in de openlucht in een tuin opgeslagen gelegen. Men vraagt zich af hoe schoon de lucht van Londen in die tijd was. Nog afgezien van de vraag waar en in welke omstandigheden de beeldhouwwerken van de Acropolis het best bewaard kunnen

worden, is er de vraag van het nationaal verleden van een land. Westerse musea zijn voor een groot deel gevuld met voorwerpen die een culturele of historische waarde hebben en die afkomstig zijn uit landen buiten de westerse wereld, veelal armere naties. Over de vraag of de rijke westerse landen die kunstschatten zomaar mogen houden, wordt heel verschillend gedacht. Vaak wordt gewezen op de politiek weinig stabiele situatie in veel landen, waardoor de kunstwerken telkens weer gevaar zouden lopen. Men vreest dan niet alleen voor vernietiging van de kunstwerken bij voorbeeld tijdens revoluties en burgeroorlogen, maar wijst ook op het gevaar dat machthebbers de rijkdommen uit het verleden zullen misbruiken ter vermeerdering van eigen eer

E

r zijn echter redenen aan te geven waarom de 'Elgin Marbles', zoals de Engelsen de stenen noemen, toch niet in het museum in Londen horen en de Engelsen zich ook niet op de borst kunnen kloppen omdat zij de beeldhouwwerken 'gered'

148

Bij een negentiende-eeuwse restauratie kwam het Erechteion te voorschijn. Een voorbeeld van roestschade die kon ontstaan door de ijzeren pinnen in het marmer

VU-MAGAZINE — APRIL 1986

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen