VU Magazine 1987 - pagina 242

ren bij een van de particuliere verzekeraars. De hoogte van de premie hangt af van factoren als leeftijd, ziektegeschiedenis en het gewenste eigen risico. Een derde financieringsbron is de AWBZ, de Algemene Wet Bijzondere Zieketekosten. Hieruit worden langdurige opnamen in verpleegtehuizen, zwakzinnigeninrichtingen of psychiatrische inrichtingen bekostigd. De premies worden voor de werknemer betaald door de werkgever. Vroeger droeg de overheid nog bij aan de AWBZ (zelfs tot een totaal van twee miljard), maar die bijdrage is bijna helemaal teruggetrokken. Het aantal patiënten dat daadwerkelijk een rekening in handen krijgt is niet zo groot als men wel zou verwachten. Voor ziekenfondsverzekerden en zij die onder de AWBZ vallen, worden alle kosten direct met de betreffende instanties verrekend. Alleen de particulier verzekerden ontvangen de rekeningen meestal eerst thuis. Er gaan stemmen op om /ec/ereen eerst de rekening thuis te bezorgen, zodat de consument ook op de hoogte is van de kosten van zijn of haar behandeling. Dat zou een bewuster (en dus zuiniger?) gebruik van de gezondheidszorg met zich meebrengen. Een verpleegdag in een algemeen ziekenhuis kost gemid-

Is eenmaal met veel tamtam aangekondigd dat een remedie is gevonden tegen een tot voor kort ongeneeslijke kwaal, dan staan de lijders aan deze kwaal vanzelfsprekend in de rij voor het ziekenhuis.

D

e kosten van de gezondheidszorg zijn de pan uit gerezen en dat lijkt in de toekomst alleen nog maar erger te worden. Bij ongewijzigd beleid zullen die kosten gemiddeld met een procent stijgen. Sommige iets minder (tandheelkundige zorg, kraamzorg, instellingen voor gehandicapten en zwakzinnigen) en andere iets meer (verpleeghuizen, bejaardenoorden en gezinsverzorging). Dat er bezuinigd moet worden is nauwelijks nog een discussiepunt (al zijn er mensen die van mening zijn dat met een straaljager minder het probleem óók opgelost zou zijn), het gaat veeleer om de vraag waarop dan wel en, in het verlengde daarvan, wat de gevolgen van ingrijpende bezuinigingen kunnen zijn. Eén van de meest in het oog lopende en ook meest schrijnende consequenties van de terugloop aan inkomsten, zijn de steeds vaker gehanteerde wachtlijsten. Sommige ingrepen zijn zo kostbaar dat niet iedereen direct geholpen kan worden waardoor de wachttijden soms wel enkele maanden kunnen bedragen. De nieuwe technologie heeft dus nieuwe problemen geschapen. Want is eenmaal met veel tamtam aangekondigd dat tegen een tot voor kort ongeneeslijke kwaal een remedie is, dan staan de lijders aan deze kwaal vanzelfsprekend in de rij voor het ziekenhuis. Als zij niet allemaal zo snel mogelijk kunnen worden geholpen, verschijnen ten hemel schreiende verhalen in de landelijke dag- en weekbladen: 'Zonder wachtlijst had mijn moeder nog geleefd!', naar aanleiding van een vrouw die drie maanden op de wachtlijst voor een hartoperatie moest staan maar al voor zij aan de beurt was overleed.

De Nederlandse Vereniging voor Reageerbuisbevruchting - ander voorbeeld - is boos omdat de in vitro fertilisatie niet in het ziekenfonds is opgenomen waardoor alleen rijke mensen zich de dure behandeling kunnen veroorloven. Hoewel de eis van de Vereniging, bezien vanuit het gelijkheidsstandpunt niet vreemd is, gaat het hier wel om een behandeling die tien jaar geleden nog niet werd aangeboden. Mocht er op grote schaal geld beschikbaar komen deld f 575,-, terwijl men in een academisch ziekenhuis al voor hartoperaties en in vitro fertilisatie, dan kan het niet snel duizend gulden neer moet leggen, zo becijferde de anders of bepaalde voorzieningen zullen uit het verstrekkingenpakket verdwijnen. Er staan zo belangrijke keuzes commissie-Dekker. Het lijkt nauwelijks verwonderlijk dat de thuiszorg, waarbij de huisarts of wijkverpleegkundige voor de deur die worden afgedwongen door een steeds de patient regelmatig bezoekt in gevallen waar dat kan, beperkter wordend budget. veel goedkoper is, en om die reden dus wordt gepropageerd door de commissie-Dekker. p een onlangs gehouden symposium van de In 1986 kostte de gezondheidszorg en de maatschappelijStichting SYMPOZ, een platform voor ontwikkeke dienstverlening 41,7 miljard. In 1981 was dat 'nog lingen in de gezondheidszorg, gooide prof dr. l-leleen Dupuis, ethica aan de Rijksuniversiteit Leiden, de maar' 35 miljard. Van het bedrag dat in 1986 werd uitgesteen in de vijver door te stellen dat mensen die zich risigeven voor de gezondheidszorg, werd 41 procent opgecovol gedragen, geen recht meer zouden hebben op verbracht door de ziekenfondsverzekering, 28 procent door goeding van de gemaakte kosten. Zij denkt daarbij aan de AWBZ, 27 procent door de particuliere verzekeraars sportblessures, verwondingen tijdens skivakanties en ook en 4 procent door de overheid. Bij de maatschappelijke seksueel overdraagbare aandoeningen, waaronder zij tedienstverlening is een veel groter deel afkomstig van de vens AIDS verstaat ("het is niet meer nodig AIDS te krijoverheid, namelijk zo'n zestig procent. gen want men weet nu hoe die ziekte voorkomen kan worWaar wordt dit enorme bedrag nu eigenlijk aan besteed? De grootste kostenpost betreft de verpleging in ziekenhui- den"). Andere aandoeningen zouden voortaan zónder arts moeten genezen, want mensen denken vaak ten onzen en daaraan verwante instellingen (47 procent). Goede rechte dat zij zorg-afhankelijkzi\n. "Een groot deel van de tweede zijn de bejaardenoorden, die tien procent van het budget opslokken, een procent meer dan de geneesmid- eerstelijnszorg, maar zelfs ook van de tweede, en misdelen. De specialistenhulp, het beheer van ziekenhuizen, schien ook een deel van de derdelijnszorg zou vanuit het perspectief dat zelfzorg in feite mogelijk is, als onnodige en de gezinsverzorging zijn elk nog eens goed voor vijf zorg gekwalificeerd kunnen worden. De mensen kunnen procent.

O

20

VU-MAGAZINE —JUNI 1987

het zelf wel, maar ze willen het blijkbaar niet. Zo gaan de meeste griepjes en verkoudheden, buiklopen en hoofdpijnen vanzelf over. Andere ziekten zijn, voor wie dat wil, zelfs volledig voorkoombaar. Men denke aan sexueel overdraagbare aandoeningen en sportblessures. Stress en relatieproblemen zijn beroerd, maar kunnen veelal effectiever door de persoon zelf, dan door een hulpverlener aangepakt worden." aldus prof. Dupuis. Het doel van Heleen Dupuis is niet alleen de gezondheidszorg betaalbaar te maken, maar mensen te wijzen op hun eigen verantwoordelijkheid bij het omgaan met ziektes. Zij maakt daarbij onderscheid naar genoemde zorg, die eigenlijk niet echt nodig is, en zorg voor mensen die niet voor zichzelf kunnen zorgen en daarom aangewezen zijn op hulp van anderen. Zij noemt als voorbeeld ernstige lichamelijk of geestelijke gehandicapten, zeer zwaar zieken of sommige zeer hoogbejaarden. Dupuis constateert echter tegelijkertijd "dat noch de samenleving noch de geneeskunde echt geïnteresseerd zijn in zorgbehoeftigen. Zij geven immers geen aanleiding tot spectaculaire daden en men ziet weinig resultaat van alle kosten en inspanningen. Maar de zorg van dit niveau is volstrekt onmisbaar. Chronisch zieken, bejaarden, gehandicapten, ze zullen er altijd zijn, ondanks de vorderingen der genetica. Het is merkwaardig dat het minst aansprekende type zorg het slechtst gemist kan worden, terwijl de zorg die ons zozeer aanspreekt veel meer ter discussie behoort te staan.

In 1986 kostte de gezondheidszorg en de maatschappelijke dienstverlening 41,7 miljard. VU-MAGAZINE - JUNI 1987

Ten onrechte vinden we het vanzelfsprekend dat sportletsels behandeld worden, dat je voor een griepje naar de dokter gaat, en dat iemand met een dodelijke aandoening recht heeft op alle beschikbare middelen en operaties, ook al is er vaak reden tot twijfel aan het effect daarvan."

B

asis van de plannen van de commissie-Dekker is eveneens een verzekering waarbij niet alles wordt verzekerd. In een basisverzekering, die 85 procent van alle verrichtingen in de gezondheidszorg omvat, is een groot deel van de zorg opgenomen die nu via ziekenfonds en AWBZ is verzekerd. De 15 procent die overblijft, kan door iedereen particulier worden verzekerd. Daaronder vallen onder andere geneesmiddelen, tandheelkundige zorg vanaf 18 jaar, plastische chirurgie, in vitro fertilisatie, abortus en sterilisatie. Van verschillende kanten is reeds gewezen op het gevaar dat veel mensen de - in vergelijking met de huidige situatie - soms duurdere premie voor de aanvullende verzekering niet zullen betalen, waardoor natuurlijk zeer onwenselijke situaties kunnen ontstaan. Want wat gebeurt er met mensen die de aanvullende verzekering niet afsluiten en bijvoorbeeld een ernstig ongeval krijgen? Zullen zij een minder goede verzorging en behandeling krijgen dan degenen die zich wèl verzekerden? Ook het door de commissie gepropageerde vrije-marktmechanisme baart velen ernstig zorgen. De gezondheidszorg valt immers niet te vergelijken met de handel in tv of compact-disc. Een belangrijk argument voor de 'commercialisering' van de gezondheidszorg zou zijn dat hierdoor veel geld bespaard kan worden. Het bedrijfsleven neemt zo immers een deel van de kosten over, maar bovendien verwacht men dat de gezondheidszorg efficiënter zal

21

Bejaarden zijn misschien de oorzaak van de huidige malaise in de gezondheidszorg, ze zijn in leder geval ook het eerste slachtoffer. Foto's ANP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen