VU Magazine 1988 - pagina 356

ujt*».-a

gang wordt bewaakt door tempelwachters; beelden uitgevoerd in steen die zo uit een van de vele tempels konden zijn overgeplaatst. De ingang van het restaurant heeft de vorm van een tempel. Wat is hier aan de hand? Is de aankleding van het restaurant bedoeld als gimmick? Neen, elk behoorlijk pension of hotel heeft minstens enkele beelden zowel binnen als buiten opgesteld. Ze doen zelfs niet onder voor toegangspoorten van belangrijke dorpstempels. En toch zijn de uitspanningen ook overdreven westers. Ik kijk mijn ogen uit. Deze manier van doen, het vaak buitensporig gedrag van toeristen is toch voornamelijk gemeengoed aan de Costa del Sol? Het meegebrachte cultuurgoed is -geen buitenissigheid! En toch hebben de inwoners van Bali een flink stuk eigenheid aan het betrekkelijk onbekende fenomeen toerisme weten te geven. En dat maakt indruk.

Een voorbeeld: Twintig, hooguit dertig jaar geleden hadden de vrouwen van Bali tijdens hun gewone dagelijkse werkzaamheden niet de gewoonte bovenkleding te dragen. Invloeden van buitenaf maakten dat het bovenlijf bedekt werd; vandaag zien dezelfde vrouwen hun stranden bevolkt met (vooral) jonge vrouwelijke toeristen die zich in niet meer dan een tanga hullen. Wat zijn de gedachten van die vrouwen? Wat vertellen zij hun kinderen? Welke gedachten en gevoelens worden door die toeristeninvasie opgeroepen? Er komen meer vragen op: Komen de revenuen van de gestimuleerde economie werkelijk aan Bali ten goede, want dat is wat regeringsvertegenwoordigers in Jakarta, de hoofdstad van Indonesië, willen doen geloven. Toeroperators uit binnen- en buitenland zijn er heihg van overtuigd dat toerisme een zegen is voor Bah. Met verve beargumenteren zij dat houtbewerkers, schilders, dansers en andere kunstenaars een goed inkomen genieten. Maar ook de mensen in de dienstenindustrie zijn verzekerd van een goede baan. De totale inkomsten hebben bovendien een uitwaaierend en stimulerend effect op de hele bevolking. Behalve informatiebronnen als boeken die de geschiedenis van de Nederlandse kolonisatie beschrijven, roepen kleurige folders enfilmsover Bah een beeld op van gelukkige inwoners die hun paradijs liefdevol met iedereen willen delen. Maar is dit toenemend internationaal toerisme wel zo'n zegen of vormt het eerder een bedreiging voor het 'unieke', het eigene van de Balinese cultuur? Weten de inwoners van Bali zich aan te passen aan de met het toerisme snel opkomende urbanisatie, verpaupering, prostitutie, het snelle geld en andere vernieuwingen? Zijn de invloeden onomkeerbaar?

H

I

religieuze festivals en culturele feesten opgevoerd... Legian is het nieuwe sateUietstadje van Kuta en van de modernste faciliteiten voorzien. Samen met Sanur hebben deze twee Indonesische Benidorms het belangrijkste deel van de toeristenmarkt vast in handen. Jaarlijks worden honderdduizenden nieuwkomers vergast op het paradijs. In Legian logeer ik in het bungalowpension 'Sayang'. In een van de hoofdstraatjes vlakbij sta ik voor een typisch Aussie bar-restaurant (gezien de nabijheid en de liefde voor het surfen vormen Australiërs de grootste groep toeristen). De toe-

'Toeristen zijn zo anders en wisselend, dat we niet veel moeite doen hen te begrijpen.'

et toerisme heeft zich wel zéér snel ontwikkeld. Dat moet ongetwijfeld diepe sporen hebben getrokken door de culturele en religieuze samenleving. Maar hoe ervaren gewone mensen deze snelle veranderingen? Hoe verwerken zij de toenemende toeristenstroom? Hoe reageert een volk op cultuurimperialisme? Elke toerist draagt eigen culturele bagage mee. 34

n het pension waar ik logeer maak ik kennis met de eigenaar en zijn vrouw, beiden boven de vijftig, die met plezier hun Nederlands op mij loslaten. Dat er veel veranderd is, is hen niet ontgaan, maar of dat een stempel op hun leven heeft gedrukt? Kom nou! De eigenares neemt mij mee naar hun privétempel achter het hotel. Daar laat zij mij kennismaken met het Baline

se hindoeisme. Samen met haar man voert zij rituelen uit die bij de dagelijkse offerandes horen. En ja, ze wil - als voorbeeld - best een paar Balinese dansen uitvoeren. De gastvrijheid waarmee het echtpaar mij vanzelfsprekend in familiekring opneemt, verbaast mij. En de vriendschappelijke wijze waarop zij mij de Balinese cultuur laten meebeleven is verbluffend. Als ik hen met een van de kwalijke kanten van het toegenomen toerisme confronteer (zijn zij niet enigszins bevooroordeeld omdat zij een pension drijven?) besluiten zij na rijp beraad een boekje open te doen. Bapak preekt: "Kijk, toeristen blijven bijna allemaal aan de kust. Dus dat kan geen kwaad. Het zit in twee dingen: Veel kinderen trekken naar de toeristencentra. Zij willen wel iets verdienen. Met alle gevolgen van dien. Het verbouwen van rijst is hard werken en het duurt een tijd voor het iets oplevert. Daar komt bij dat Java armer is dan Bali. Veel Javanen trekken naar Bali. We kampen daardoor met een toename van de bevolking. Bali is klein, maar heeft meer dan twee en een half miljoen inwoners. Het duurt niet lang meer of we moeten rijst importeren. Ik denk niet dat het de toeristen zijn die in het binnenland veel indruk maken. Het is eerder de zuigkrachtvan de steden, het geld dat er binVU-MAGAZINE—SEPTEMBER 19

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen