VU Magazine 1988 - pagina 302

lijke troepen kunnen stuiten. Maar het was onmogelijk om tegen de wind in de steven te wenden. Dit was het meest kritieke moment van de tocht. De koninklijke vloot was namelijk inmiddels de Theems uitgekomen en zakte met volle zeilen het Kanaal af. Een der Engelse lords die vanuit Holland de Prins vergezelden riep de hofprediker van de Prinses toe: "U kunt nu gaan bidden doctor, het is met ons gedaan!" Men had echter geluk. Juist op dit ogenblik draaide de wind naar het zuiden en maakte het mogelijk in de Torbay voor anker te gaan en te ontschepen op de verlaten kust. Nauwelijks was dit gebeurd of de wind draaide door naar het westen en nam toe tot stormkracht, waardoor de koninklijke vloot genoodzaakt was de wijk te nemen naar de haven van Portsmouth,

'Het marmer weent' Prins Willem III, de latere Koning-Stadhouder, had geen benijdenswaardige jeugd. Acht dagen voor zijn geboorte in 1650 stierf, op 24-jarige leeftijd, zijn vader, de eerzuchtige, losbandige en eigengereide Hollandse stadhouder Willem II, aan de kinderpokken, Tien jaar later overleed ook zijn koele, familiezieke moeder, een Engele koningsdochter. Openlijke ruzies over de opvoeding van de kleine Prins tussen zijn grootmoeder Amalia van Solms en zijn moeder vergalden zijn vroege jeugd. Later belastten de anti-Oranjegezinde regenten onder leiding van Johan de Witt zich met de verdere vorming van het 'Kind van Staat'. Het was er hen om te doen hem buiten de regering te houden. Het is bekend dat dit niet is gelukt. In het rampjaar 1672 werd de 21-jarige verheven tot alle hoge ambten die de Oranjes in de Republiek hadden bekleed. Toen reeds toonde hij diplomatieke en strategische talenten die hem weldra in Europa tot de grote tegenspeler van de Franse Zonnekoning maakten. Uiterlijk had hij weinig mee: een kleine, tengere gestalte, een grote kromme neus, 'een ietwat knorrige mond, bleke wangen met diepe groeven. Maar hij had een paar doordringend scherpe ogen. De gebreken van zijn opvoeding zullen ertoe hebben bijgedragen dat hij een gesloten, teruggetrokken en ongemakkkelijk heerschap werd, een hoogmoedige zwijger, die er niet op uit was te behagen. Op die nurksheid zal ook zijn precaire gezondheid van invloed zijn geweest. Hij was namelijk zeer astmatisch, hoestte veel en leed veelvuldig onder hoofdpijnen, Enige uitkomst daartegen boden de fhsse lucht en het ruige buitenleven te paard, op de jacht en in de

24

oorlog, een sportieve levenswijze die hij zijn hele 51 jaar lange leven heeft volgehouden. Vriendschap verbond hem vanaf zijn jonge jaren met de ernstige, zwaartillende, maar uiterst toegewijde Bentinck (later graaf van Portland), Deze trok zich echter gedurende Willems laatste jaren terug omdat de Prins zich toen meer dan hem zinde aangetrokken ging voelen tot de onbekommerde, wufte, jeugdige gunsteling Keppel, later graaf Albemarie, Eén van Willems biografen schrijft dat hij "slechts één ondeugd heeft, die hij zorgvuldig verbergt," Er schijnt echter onvoldoende grond om aan homosexualiteit te denken. Sommigen hebben in deze uitspraak een verwijzing gezien naar zijn drankgebruik, anderen naar Willems jarenlange verhouding met Betty Villiers, een intelligente, erg schele Engelse, die over een grote mate van sex-appeal beschikt schijnt te hebben. Hoe dit ook zij, in 1677 trouwde de 27-jarige Willem met de 15-jarige Mary Stuart. Hoewel haar portretten dat niet uitwijzen moet zij een knappe, lieftallige verschijning zijn geweest. Zij was zeker een hoofd groter dan haar gemaal. Willem en Mary waren volle neef en nicht: hij de zoon van die eerdere Mary Stuart, dochter van de onthoofde Engelse Koning Karel I; zij de oudste dochter van de hertog van York (de latere Koning Jacobus II), zoon van diezelfde Karel I. Het was een marfiage de convenance. Voor Willem een middel om invloed uit te oefenen op de Engelse buitenlandse politiek, die hij hoopte te winnen voor zijn tegen Frankrijk gerichte diplomatie. Voor hun beider oom, Karel II (koning van 1661-1685) een middel om de oppositie tegen het Stuart-bewind te paaien. Het huwelijk moet voor Mary niet gemakkelijk geweest zijn, In eenzaamheid bracht zij haar eerste tien jaren in Holland door, met een onattente.

VU-MAGAZINE—JULI/AUGUSTUS 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen