VU Magazine 1988 - pagina 388

Engeland en Frankrijk het bedreigde Tsjechoslowakije te hulp te schieten, De laatste toezegging van steun doet de Russische minister van Buitenlandse Zaken Litvinov op 21 september in een rede voor de Volkenbond. Churchill; "Het is werkelijk ongelofelijk dat deze openlijke, onvoorwaardelijke verklaring van een van de grootste betrokken mogendheden geen rol speelde in de overleggingen van Chamberlain en op de Franse gedragslijn."

L

ater is de inhoud bekend geworden van de brief, die Chamberlain laat in de avond van 13 september aan Koning George VI zond om zijn plan uit te leggen voor een verrassende vliegreis naar Duitsland. Wat wilde Chamberlain Hitler onder vier ogen zeggen? Eerst wilde hij Hitler wijzen op de kans die deze nu had om zijn prestige te verhogen door te volbrengen waarnaar hij zo vaak had verklaard te streven, namelijk de vestiging van een Brits-Duitse verstandhouding, voorafgegaan door een regeling van de Tsjechoslowaakse kwestie. "Na hem het uitzicht te hebben geschetst van een Duitsland en Engeland als de twee steunpilaren van de Europese vrede en als stutten tegen het communisme, zou ik willen opwerpen dat de wezenlijke voorbereiding daartoe de vreedzame oplossing was van onze huidige moeilijkheden."

'De Führer stond op de rand van de waanzin en een tweede crisis kon hem er overheen duwen.' De brief verheldert waarom Chamberlain er geen moment aan gedacht heeft om samen met Sovjet-Rusland front te maken tegen het nazisme. Liever met een nazi aan tafel, dan een Rus in de keuken. Churchills vergeefse pleidooi van 31 augustus voor een gemeenschappelijke verklaring van Engeland, Frankrijk en Rusland bevat een merkwaardig zinnetje. "Ik geloof, dat deze gang van zaken de vredelievende elementen in Duitse officiële kringen de beste kansen zou geven om zich schrap te zetten." Halifax weet waarop dat slaat. Op 19 augustus heeft Churchill een Duitser op bezoek gehad, de Pommerse hereboer Ewald von Kleist-Schmenzin, fel anti-nazi, die een dag eerder zijn verhaal ook deed aan Vansittard, de voornaamste diplomatieke adviseur van Halifax. Kleist kwam namens een aantal Duitse top-officieren, dat dodelijk verontrust is over Hitlers plan om Tsjechoslowakije aan te vallen. Hij was verbaasd dat de Britten de datum nog niet kenden; 27 september. De betrokken officieren konden zich niet voor22

stellen dat Engeland en Frankrijk ook ditmaal Hitler zijn gang zouden laten gaan. Daarom was het van groot belang dat Hitler te verstaan werd gegeven dat Engeland en Frankrijk niet bluften. Het aantal Duitse officieren, dat zich schrap zou zetten, zou ongetwijfeld toenemen, wanneer de zekerheid bestond dat Hitler bezig was een wereldoorlog te riskeren, zo luidde de boodschap. Nog verscheidene andere Duitsers zouden in de weken erna pogingen ondernemen de regeringChamberlain daarvan te overtuigen.

D

e nervositeit in de Duitse militaire top is zomer 1938 hoog opgelopen. Beter dan wie ook kennen de militairen de feitelijke sterkte van de Duitse militaire macht. Globaal weten ze ook wat de andere landen op de been kunnen brengen. De conclusie van chef-staf Beek in zijn nota van 16 juli is; "De uitkomst van een dergelijke oorlog zou een totale ramp voor Duitsland zijn, niet slechts een militaire nederlaag." Zijn standpunt is dat de militaire leiders niet mogen meewerken aan Hitlers avonturen. "De geschiedenis zal deze leiders met een bloedschuld opzadelen als ze niet handelen in overeenstemming met hun gespecialiseerde kennis en geweten...Indien zij allen vastberaden optreden, is de uitvoering van een oorlogspolitiek onmogelijk... Buitengewone tijden vragen om buitengewone maatregelen." Veel van zijn collega's, onder wie opperbevelhebber Brauchitsch, aarzelen echter. Zullen Frankrijk en Engeland echt ingrijpen of is het waar wat de nazi-leiding telkens suggereert, namelijk dat er een geheime afspraak bestond volgens welke Duitsland Europa tegen het bolsjewisme moest verdedigen en dat Hitler vrije doortocht naar het Oosten zou krijgen? Nazi-generaal JodI constateert 30 mei in zijn dagboek "een tegenstelling tussen de intuïtie van de Führer en de legerleiding." VU-MAGAZINE—OKTOBER 19

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen