VU Magazine 1992 - pagina 208

Jessica Polak

VAN "De indologie heeft bruikbare instrumenten voor de studie van Indiase talen opgeleverd", aldus indologe/antropologe Kersenboom. "Maar inhoudelijk zitten filologen op het verkeerde spoor." In India is de oeroude tekst op schrift van ondergeschikt belang. Daar gaat het primair om de springlevende voorstellingen die men er ook nu nog van maakt.

v « ]Een filoloog die van moderne media gebruik maakt, daar is er geloof ik maar één van. En dat ben ik." Saskia Kersenboom is indologe (specialiste in Indiase talen) en cultureel-antropologe, en ze zegt het glunderend. Onverwachte combinaties zijn haar handelsmerk, zo blijkt. Een voorbeeld daarvan is het feit dat ze, afgelopen jaar, tekstwetenschappers, antropologen, historici, een theoloog, een psycholoog, een folkloriste en een theaterwetenschapper bijeen bracht. Het bonte gezelschap verrichte onder haar leiding aan het prestigieuze wetenschappelijke instituut NI AS te Wassenaar, een jaar lang onderzoek naar de verschillen tussen mondehnge en schriftehjke communicatie. O o k in haar eigen wetenschappelijke werk is Saskia Kersenboom er trouwens in geslaagd twee uiteenlopende interessen - talen en ballet - te combineren. Toen ze twintig jaar geleden haar studie Sanskriet begon.

Moderne media

T

egenover onze voornamelijk door het schrift bepaalde cultuur, staan culturen met kennissystemen waarvan de waarde ligt in het concreet maken van abstracties. Maar hoe is het idee achter zo'n ander kennissysteem over te brengen en te verduidelijken binnen onze Westerse cultuur? Saskia Kersenboom grijpt- hoe paradoxaal het ook lijkt - daarvoor naar zeer Westerse, hypermoderne communicatiemiddelen, "ik ben bezig met het maken van een demonstratieCDI (een zogeheten 'interactieve compact disk'). Op zo'n

30 vu MAGAZINE MEI 1992

CDI zijn beeld, geluid en geschreven tekst verenigd. De gebruiker kan de video bekijken en beluisteren, èn vragen stellen over de betekenis van danspassen en klanken, over de grammatica van de tekst en de culturele contekst. Deze uitleg ligt als het ware achter de video opgeslagen. Op die manier is het voor het eerst mogelijk om vierdimensionale kennis vast te leggen zonder deze plat te slaan tot woorden op papier. En don ben ik toch stiekem weer een echte westerling die probeert kennis op te slaan buiten het menselijk lichaam."

leek dit nog een onmogelijkheid. Sanskriet studeren, dat was met je neus in de boeken oeroude teksten zin voor zin doorworstelen. Dat leek heel ver verwijderd van de hchtvoetigheid van ballet.

Springlteyenc Toch werd snel duidelijk dat de Indiase literatuur ook muzische kanten heeft. Saskia Kersenboom: "De Indiase onderzoekers van ons instituut klaagden dat de Hollandse studenten en docenten zo weinig 'smaak van de tekst' hadden. Daarmee bedoelden ze: weinig gevoel voor ritme en klank. Zochten wij westerlingen naar de betekenis van een tekst, dan lieten we klankkleur en beeldende kracht buiten beschouwing. Die waren voor hun gevoel juist essentieel. Als wij een tekst voorlazen deed dat pijn aan hun oren." Deze klacht vond echter geen gehoor bij de Nederlanders. De Indiërs waren gekomen om van hen te leren, niet andersom." Toen Saskia Kersenboom na drie jaar studie een reis door India maakte, was dat een eyeopener. De kritische opmerkingen van de Indiase onderzoekers werden meer dan bevestigd. De teksten die de onderzoekster thuis in Nederland onder de schemerlamp had bestudeerd, bleken in India hun stoffige boekengeur verloren te hebben. Die teksten werden daar helemaal niet gelezen, laat staan bestudeerd, maar voorgedragen, gezongen en gedanst, gehoord, gezien en 'geproefd'. De grote heldendichten Ramayana en Mahabharata werden overal in dorpen en steden opgevoerd; opvoeringen die soms wel een maand duurden en een geweldige vitaliteit uitstraalden. "Voor honderden miljoenen mensen bleken de oude ver-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen