VU Magazine 1993 - pagina 251

Gert J. Peelen

DEMASQUÉ VAN DE JAREN ZESTIG O

Onlangs mocht ik aanwezig zijn bij een openbaar debat dat 'de normativiteit van de bijbel' tot onderwerp had. In de woordenstrijd die, daar zij werd voorafgegaan door vrome samenzang, gelukkig geheel zonder bloedvergieten verliep, stonden twee conflicterende standpunten lijnrecht tegenover elkaar. Eén: het boek der boeken dient van kaft tot kaft letterlijk te worden genomen als een ondubbelzinnige handleiding voor het doen en laten der gelovigen in het alledaagse intermenselijke verkeer (en natuurlijk evenzeer in dat van beneden naar Boven). Twee: de schrift is het familie-album van het christendom waarin het geboeid bladeren is om inspiratie op te doen ten einde hier en nu, zij het na geducht interpreterend en actualiserend verv/erken der materie, in de geest van deze faiTiilietraditie te kunnen handelen jegens de naaste en het Opperwezen. Ter verdediging van het eerste standpunt was een woordvoerder van de onversneden protestantse orthodoxie uitgenodigd, die mij - ondanks zijn frivole lichtgrijze kostuum - voorkwam als de personificatie van de meest elementaire gehoorzaamheid aan de Schrift (welk laatste woord hij uitsprak met de schrapende ^-klank die kenmerkend is voor het spreken der rechtzmnigen). Handenwringend gaf hij toe ook wel eens te moeten worstelen, in het duister van zijn binnenkamer, met bepaalde schriftgedeelten (de vele wreedheden bijvoorbeeld in de boeken Koningen en Kronieken), maar met wat hulp van Hogerhand, zag hij dan toch steeds weer kans de zeggingskracht van zo'n tekst ook voor het heden te verstaan. Sola scriptura (de Schrift, en niets dan de Schrift), zo luidde zijn uiterst

handzame stelregel, ter verdediging waarvan hij met navoelbare gretigheid de reformatorische strijd van vier eeuwen terug, gestreden tegen de Roomsen, in herinnering riep. Die paapse dwalingen des geestes waren irrrmers regelrecht ontsproten geweest aan het feit, dat ook andere dan louter schriftuurhjke geloofs- en gedragsregels ingang hadden gevonden.

Blijheid 's Mans boodschap was helder en klaar: wie eenmaal begint met het interpreteren, relativeren en actualiseren van het Woord, en zo vrij is Gods Geboden te wiUen plaatsen in zoiets abject modernistisch als 'de context van het hedendaags normbesef, begeeft zich op een weg waarvan geen terugkeer mogelijk is. En het beste bewijs voor de juistheid van dit standpunt was nog wel dat deze spreker, naar eigen zeggen, in de hem omringende, door zedelijk verval ontheiligde, want volstrekt geseculariseerde wereld tot een sporadisch voorkomende uitzondering ja, een welhaast uitgestorven diersoort - was gaan behoren. De handschoen van dit recht-doorzee-verhaal werd opgenomen door een dame wier zonnige godsvrucht zich al na enkele minuten onontkoombaar door de zaal verspreidde als een grote donzige wolk van het geëxalteerde soort blijheid waarop het vrijzinnig protestantse volksdeel het patent lijkt te hebben. Onwrikbare dogma's, overleefde credo's en rechtstreeks aan de schrift ontleende voorschriften, hinderen het onbevangen en blijmoedige geloven, zo sprak zij op een zonder aantoonbare gronden gebezigde juichtoon. "Want normatieve waarde krijgen bijbelv/oorden pas, wanneer zij.

dankzij de Geest, op het juiste m o ment de geadresseerde aanspreken in zijn eigen taal." Zoveel was duidelijk: het 'relativerend schriftgezag' dat door de vorige spreker zo bitter aan de kaak was gesteld, had in deze mevrouv/ een v/el zéér vurig pleitbezorgster gevonden! Hoewel het laatste restje reformatorische orthodoxie in mij sinds lang verdampt is, werd het mij vreemd te moede. De haast losbandige vrijzinnigheid van een stuur- en richtingloos, want alles begrijpend, alles o m armend gewoon-jezelf-zijn, stond me plotsklaps tegen als de geparfumeerde overdaad van een bak hyacinthen in een centraal verwarmde doorzonwoning. Dan was de reukloze rechtlijnigheid van wat van alle tijden is, en onomwonden weten waaraan je je te houden hebt, me uiteindelijk toch sympathieker. Verward zocht ik de uitgang om, temidden van luid gedruis en maatschappehjk verkeer, in het verblindend zonlicht naar een lege plek te turen. Terwijl ik mij daar binnen heen en v/eer had laten v/erpen tussen absoluut schriftgezag en contextuele tekstkritiek had het zedelijk verval toegeslagen en, zonder acht te slaan op welke normativiteit dan ook, zich aan mijn vervoermiddel vergrepen. Want daar, goed vastgeklonken aan die paal, daar had mijn fiets gestaan. En in het onschriftuurhjk woord dat aan mijn mond ontsnapte, lag meteen ook de aanklacht jegens heel de steriele, achterhaalde abstractie van de zojuist gestreden woordenstrijd besloten. Zakcalculator Normativiteit, want daarom ging het toch, is een term die nog slechts vage reminiscenties oproept aan de jaren vijftig - law and order, wat waren vu )u

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen