VU Magazine 1993 - pagina 211

Renée Braams

MET COUPERUS DE OOST Onlangs verschenen 'Oostw^aarts' en ' N i p p o n ' in de serie Volledige "Werken van Louis Couperus. Reisbrieven van een schrijver die geschokt Avas toen geen enkele inlander toeschoot o m zijn schoenveters te strikken, m a a r die diep werd geraakt door h e t lot van prostituees en geisha's.

^ B ^ ^ H olgelukkig was Louis Cou^^^^^Ê perus, volgens zijn biograaf WÊÊÊÊÊI^

Frederic

Bastet,

toen

in

1920 hoofdredacteur S.F. van Oss hem voorstelde als speciaal correspondent van de Haagsche Post naar Indië en Japan te reizen. Later beschreef Van Oss in zijn boek 'Vijftig jaren journalist' hoe de verbintenis tot stand kwam. 'Couperus verklaarde: "'t is met mij gedaan! Ik ben uitgeschreven, aan 't eind van mijn werk!" "Onzin, man!" zeide ik - ik kreeg een van die ingevingen die een mensch meer heeft - 'Je werk begint pas!" "Wat bedoel j e , brave man?" "Ik bedoel dat je voor de Haagsche Post een reis naar Indië en Japan gaat maken, en ons van daar uit een reeks prachtbrieven schrijft." "Ik heb j e nog nooit op een leugen betrapt, en moet dus wel aannemen dat je de waarheid spreekt. Maar voor mij is 't nieuws. Mag ik er eens met Pop over spreken?" Pop, Couperus vrouw Elisabeth Baud, wilde wel mee en zonder al te veel geharrewar - Couperus heeft met veel moeite geleefd van zijn pen en had zijn leven lang onenigheid met uitgevers over geld - gingen de partijen accoord met een bedrag van twintigduizend gulden voor de reis en tienduizend als honorarium.

Toerist

Kersenbloesemprent

van

Kuniyoshi.

'Oostwaarts', de brieven over Indië aan de lezers van de Haagsche Post, van hun speciale correspondent, en 'Nippon', de brieven uit Japan, zijn onlangs opnieuw uitgegeven als deel vijfenveertig en deel achtenveertig van de Volledige Werken van Louis Couperus die Uitgeverij Veen aan het publiceren is. (De laatste delen

zullen volgens de planning in 1995 verschijnen.) "Toerist, heb ik voor aanstaande toeristen geschreven," schrijft C o u perus, in 'klassieke' zinsbouw. Zijn 'Oostwaarts' en 'Nippon' onmisbare voorbereidings/reisHteratuur voor de vele hedendaagse toeristen die naar Indonesië en Japan trekken? Als Couperus kon zien dat zijn reisboeken gelezen werden in het vliegtuig of meegenomen in koffer of rugzak zou hem dat plezier doen, want in zijn brieven spreekt hij de toekomstige toerist af en toe rechtstreeks toe. In de slotbrief in 'Nippon' resumeert hij: "Daarom zou ik de toerist die Oostwaarts tijgt, wiUen raden: zie eerst wat gij zien wilt in China, dan in Japan en bezoek ons prachtig Java en Sumatra nadien. Is Sumatra onvergelijkelijk in zijn natuur, C h i na en Japan zijn onvergelijkelijk in hun kunst." Tegen het emde van zijn Indonesiëreis waarschuwt hij "mijn toerist, voor wien ik schreef' voor drie 'pesten'. Voor de gelijknamige gevreesde ziekte, al zal dat voor een hygiënisch levende westerling zo'n vaart niet lopen, denkt hij, voor het klimaat en voor de roddelpers. In Soerabaja kreeg Couperus ruzie met de organisatoren van een lezing die hij gaf. Daar was een roddelcampagne in plaatselijke kranten aan voorafgegaan. Er werd gekletst over C o u p e rus' homoseksualiteit en over zedenschandalen waarbij hij betrokken zou zijn geweest. Dit weten we uit de biografie van Bastet, niet uit Couperus' reisbrieven, waarin hij alleen vermeldt dat Soerabaja een vieze ronimelstad is waar de toerist niets te zoeken heeft. En hij waarschuwt dus later in het algemeen tegen "de Pest der Hoonpers. Als de toerist dus

33 v u MAGAZINE MEI 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen