VU Magazine 1994 - pagina 42

DEUITSPRAAK 'Ik zou zo graag een fractie willen leiden'

Politici moeten valier poëzie lezen Van onze verslaggever DEN HAAG

Politici zouden eens wat vaker een gedicht moeten lezen, vindt het PvdA-kamerlid F. N-^^M Linstenaars wj

grootste partijen. Die declameerden vervolgens hun favoriete vers. Brinkman koos Huub Oosterhuis, 'het minst socialistische vers van de bundel'. Wöltgens gaf de voorkeur aan Annie v ' G. Schmidt: 'Het is maar goed^

Niemand had de moed het gedicht van Scheepmaker voor te dragen. Dus las samensteller Jurgens dat voor. De eerste strofe luidt: : wili 'Ik zou zo graag een fractie; len leiden van een i

Anti-parlementair "Ik zou zo graag een fractie willen leiden / van een partij met een regeerakkoord. / J e gooit je eigen m e ning overboord / en kunt een standpunt makkelijk vermijden." Het zijn merkwaardig anti-parlementaristisch klinkende versregels, vooral voor wie weet dat ze geschreven zijn door de te vroeg overleden dichter, journalist, en proto-democraat Nico Scheepmaker. Als er één publicist de parlementair-democratische beginselen was toegedaan, dan was het Scheepmaker wel. Maar blijkbaar had de dichter in hem, als het er op aan kwam, minder vertrouwen in dit minst slechte aller politieke systemen, dan de stukjesschrijver die hetzelfde stelsel - hier en elders - door dik en dun placht te verdedigen. Scheepmaker is niet de enige die zich, althans in versvorm, aan antiparlementarisme schuldig maakt. Het schijnt heel hardnekkig niet te willen boteren tussen de poëzie en de politiek. Zo dichters de politiek al tot onderwerp kiezen, oordelen zij in hun verzen badinerend ironisch dan wel bijtend sarcastisch, maar vrijwel steeds uiterst negatief over ons politieke systeem en al degenen die daarin een functie bekleden.

40

Politici? "In mijn persoonlijke naam bevliegen en beliegen ze de wereld", dicht de dichter Leonard Nolens. "En arriveren strakst op kosten van mijn kosteloos verdriet." En Kamerontbinding biedt op dit punt geen enkel soelaas, weet, dichtend, J. Decker Zimmerman: "Ge ontbindt, jaagt weg Jan, Piet, Klaas, Kees. / 't Zal weinig baten, naar ik vrees. / Gij maakt rondom rumoer, geraas, / En krijgt terug Piet, Jan, Kees, Klaas." Stefaan van den Bremt weet het ons, onge-

Door D. Prinsen rijmd, zelfs nog sterker te vertellen: "Politiek is een kwestie van / vertrouwen, is de boodschap / vlak voor de verkiezingen. / Nadien wordt het een kv/estie / van misbruik van vertrou'wen. / Slechts wie dat aan het volk / verkopen kan, heeft verstand / van politiek." Voor Luc Tournier is deze misstand de aanleiding tot het volgende kwatrijn: "God wat is dit land verlaten. / Honden janken in de straten. / Konkelaars en middelmaten / heten staten-generaal." En zelfs die goedaardige Kees Stip, die ooit als 'Trijntje Fop' furore maakte, rijmt: "De wandelgangen worden druk bewandeld. / Nooit zagje op de beurs of op de markt / zoveel aan handelsgeest bijeengeharkt. / Als koeien worden waarheden verhandeld. / 'Dag kamerlid, ' zeg ik, ik ben het volk.' / Hij houdt me voor een Turk en wil een tolk." Gezien de teneur van deze verzen mag het hoogst opmerkelijk heten dat uitgerekend een tweetal Tweede-Kamerleden (van de PvdA-fractie nog wel!) onlangs een bloemlezing gedichten het licht deed zien, waaraan de hier geciteerde versfragmenten zijn ontleend ('De heren van Den Haag zijn onderweg; 100 gedichten en verzen over politiek & maatschappij', Sdu, f24,90). Onmiddellijk welt de gedachte op, dat de bloemlezers - Frits Niessen en Erik Jurgens - er kennelijk op uit zijn geweest hun parlementaire collega's te attenderen op kunstzinnige maar daarom niet minder anti-parlemen-

v u MAGAZINE JANUARI 1994

II^Bi

taire sentimenten en signalen uit de samenleving. Maar niets van dat al! De beide heren, verklaarden bij de (feestelijke!) presentatie (in de Tweede Kamer!) van de bundel, dat hun streven vooral was ingegeven door het feit dat politici te weinig poëzie zouden lezen. "Want", zo luidde de tekst van hun feestrede, "kunstenaars weten de realiteit vaak treffender te typeren dan menige regeringsnota." En vervolgens kregen de fractievoorzitters van de vijf grootste partijen een exemplaar van de bundel uitgereikt om daaruit hun favoriete vers voor te dragen. Hetgeen ze zonder blikken of blozen deden... "Niemand had de moed het gedicht van Scheepmaker voor te dragen", weet de krant nog over deze hoogst gênante bijeenkomst te melden. "Dus las samensteller Jurgens dat voor." Juist vanwege het feit dat Jurgens in mijn ogen bepaald niet 'niemand' is, valt me dit zwaar tegen van deze als sociaal-democraat gewaarmerkte staatsrechtsgeleerde. Van hem had ik veeleer een krachtig en indringend woord verwacht (boekverbranding lijkt me in dit verband nog wat voorbarig), waarin de dames en heren poëtici op hun morele verantwoordelijkheden jegens het Nederlandse volk en het met veel bloed en zweet en tranen verworven democratische rechtsstelsel, zouden zijn gewezen. Pleister op de wonde is, dat Jurgens & Niessen ook een gedicht van Leo Vroman in hun bundel opnamen, waarin de laatste openlijk twijfelt aan de bestuurlijke effectiviteit van de poëzie in het dagelijks leven. "Wat laat zich zwenken door poëtentaal?", zo vraagt Vroman zich af. Weinig, zo blijkt. Gelukkig heel erg weinig.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen