VU Magazine 1994 - pagina 272

Dr. Jaap Lengkeek: "De ultwijkruimte wordt opgeslokt"

elementen waar de mensen ter plaatse trots op zijn ook deel uitmaken van het toeristisch produkt. Naarmate een samenleving steeds verder moderniseert, zullen mensen historische elementen in hun omgeving sterker accentueren. Zo bepalen ze hun positie in een wereld die steeds groter wordt."

l/l///-geuoe/

6 v u MAGAZINE iULI/AUG 1994

"De schoonheid van de eigen omgeving wordt zo opnieuw relevant gemaakt. Juist de elementen die als zichtobject kunnen dienen - de Martinitoren, de Brandaris - zijn ook de typische toeristische trekpleisters. In die zin is er een mogelijkheid tot verzoening van tegengestelde belangen. Mensen kunnen kiezen voor een toeristische ontwikkeling die op anderen heel bruut overkomt, maar het is hun keuze, hun wereld. Zij vinden het fijn. Dan lopen de mensen maar in bikini in de supermarkt. Het zal de bevolking een zorg zijn, zo lang ze maar afrekenen aan de kassa." D e tolerantie ten aanzien van de seizoensgebonden vreemdelingenstroom Hjkt dus verbonden met het wij-gevoel in een dorp. Dat is groter naarmate er meer redenen zijn om trots te zijn op de eigen leefwereld. Lengkeek: "Als je een water-

sportgebied aanlegt in een streek die wat dit betreft helemaal geen traditie kent, zoals in midden-Limburg het geval is, dan komen er problemen. De streek krijgt er wezensvreemde objecten bij die geen symboliek hebben waarmee de lokale bewoners zich kunnen verenigen." Als we het Roermondse voorstadje Herten doorkruisen, wordt in één oogopslag duidelijk wat Lengkeek bedoelt. Vanaf de dijk zien we in het midden van de uitgestrekte watervlakte een bungalowpark opdoemen. Witte huisjes met rode daken, net eenjaar in gebruik. "Een charmante blikvanger in de voortuin van R o e r mond", heet deze 'Marina Oolderhuuske' in VVV-taal. Het lijkt nauwelijks voorstelbaar dat de Hertenaren zich verbonden voelen met het kunstmatige dorp om de hoek. O m gekeerd zullen de bungalowbewoners tot het uiterste gaan om de sfeer van de authentieke omgeving te proeven. Nogal wat toeristen willen de wereld achter de toeristische facade leren kennen, vertelt Jaap Lengkeek als we een restaurant aan het dorpsplein van Stevensweert binnengaan. Meteen steekt hij de vinger in de lucht en vraagt aandacht voor de smartlap die uit de luidsprekers schalt: ook dat is authentiek (de Duitse toeristen aan het raam schuin tegenover heel nadrukkelijk niet). "De toerist die op zoek is naar authenticiteit, zal het liefst een zodanig goede verhouding met de lokale bevolking willen hebben dat zij hem min of meer als de hunne beschouwen. Er wordt wel eens een onderscheid gemaakt tussen front-stages en backstages. O p de frontstages zijn de algemene symbolen geplaatst waar mensen trots op zijn. Daar komen de meeste toeristen op af die willen dat zien. Het is dus een confrontatie die zich aan de buitenkant afspeelt. Alleen de toerist op zoek naar een wereld die nog echter is dan die hij al ziet, wil achter de coulissen kijken. Die weet dat er voor toeristen heel wat wordt opgefokt en dat de klompen die worden verkocht hier helemaal niet worden gedragen."

Echte Italianen "Door deze ontwikkeling zie je nu het verschijnsel dat het overgangsgebied tussen front- en backstage wordt gebruikt om die groep belangstellenden op de vangen. Neem_ een Itali-

aans restaurant: daar ga j e naartoe omdat je er echt Italiaans kunt eten. Iedereen die in zo'n zaak komt, weet echter: de echte Italiaan, die eet iets anders. En dus hebben ze daar een open keuken gemaakt waar je van buitenafin kunt kijken. Daar kun je dan niet alleen zien hoe het eten wordt klaargemaakt, maar ook hoe die Echte Italianen onder elkaar zijn. Zo zie je dat er een in scène gezette authenticiteit is, die zelf een soort overgangsgebied tussen front- en backstage creëert." Lengkeek beroept zich erop dat hijzelf wars is van stereotyp toeristisch gedrag. Campings en pretparken zijn aan hem niet besteed. Voor iemand die zich beroepshalve al met vrije tijd bezighoudt, is dat wel verklaarbaar. Als we ons toeristisch (!) ritje door midden-Limburg voortzetten, kan Lengkeek de verpersoonlijking van zijn theorieën over de Wereld van de Toerist aanwijzen. Voor ons uit zwoegt een fietser bergopwaarts. Zijn moeizame tred verraadt dat het om een polderbewoner gaat die zijn kuiten wil harden op Echte Limburgse Hellingen. Het is zijn kledij die Lengkeek tegen de borst stuit. Van zonneklep tot schoenzolen is onze mede-weggebruiker gehuld in zitvleesaccentuerend aërodynamisch wielertextiel - in kleur variërend van fluorescerend geel tot brandweerrood. Lengkeek zucht eens diep. Woorden zijn overbodig. "In plaatsjes als Middelburg zie je ze ook lopen", zegt de onderzoeker als onze Joop Zoetemelk uit het zicht is verdwenen. "In de zomer wordt het stadje - mooi Oudhollands - vergeven van de toeristen. Dan zie je ze lopen in kleding waarbij ze het gevoel hebben dat ze zich hebben bevrijd van hun alledaagse conventies. Ze hebben het gevoel: we leven in die andere wereld. Het is een wereld waarvoor ze zich niet verantwoordelijk voelen. Ik zou niet weten hoe je dat probleem zou moeten oplossen, want het is een onderdeel van die vrije-tijdservaring. Ik ben zelfs geneigd om te beweren dat die mensen niet alleen een gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel hebben, maar dat ze gewoon niet stilstaan bij wat ze doen. Misschien is het wel een vorm van emancipatie van vrijetijdsgedrag. Tot de Tweede Wereldoorlog was toerisme een elitaire aangelegenheid. Tegenwoordig gaan mensen uit alle lagen van de bevolking op vakantie."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen