VU Magazine 1995 - pagina 578

JAN

VERNEE

Vooï het herkennen van gezichten en handschriften, maar ook voor het scheiden van goede en slechte appels, worden steeds vaker computers ingezet. Deze zijn geprogrammeerd als zogeheten neurale netwerken en zijn redelijk goed in het leren herkennen van patronen; iets waarmee klassieke computerprogramma's veel meer moeite hebhen.

VASTE P A T R O N E N

F

ranse woordjes leren en op commando op het scherm weergeven is een voorbeeld van alledaags computergebruik geworden. Enige tijd geleden kwam er zelfs een vuistgroot speeltje op de markt dat zijn Franse woordjes goed had geleerd. Je hoefde maar een woord in het Nederlands in te tikken en de Franse vertaling verscheen prompt op het scherm. Makkelijk, zou je zeggen, maar toch werd het apparaatje niet bepaald een doorslaand succes. Dat komt natuurlijk omdat niemand er iets aan heeft dat hoofd in tête wordt vertaald op het moment dat men een hoofd van een afdeling wil aanspreken of wanneer het over de hoofdpunten van een betoog gaat. Vertalingen zijn doorgaans contextgebonden en het leren van contexten is voor computers voorlopig nog veel te moeilijk. Het leervermogen van de enkele jaren geleden door Apple geïntroduceerde Personal Digital Assistant (PDA) is heel wat minder alledaags. De PDA is een echte computer, maar dan op handzaam formaat. De PDA heeft geen toetsenbord. Invoeren van gegevens gebeurt door met een pen op het drukgevoelige scherm te schrijven. Een afspraalc met je buurman bijvoor-

beeld, of een aantekening tijdens een gesprek. N u is handschriftherkenning voor een computer vreselijk moeilijk. Geen wonder eigenlijk, want zelfs mensen hebben dikwijls moeite met het herkennen van handschriften van anderen. Iedereen heeft nu eenmaal z'n eigen krabbel en zelfs één persoon schrijft een letter nooit twee keer precies hetzelfde. Letters A hebben in alle gevallen wel iets met elkaar gemeen en zijn anders dan letters B, maar in welke mate en op welke wijze, daarmee heeft de computer moeite. Bij het intoetsen van Franse woordjes is precies duidelijk wat wordt ingevoerd, maar als je hetzelfde woord opschrijft is de computer nog de meeste tijd kwijt met het herkennen van de krabbels. Bij de PDA worden de problemen rond handschriftherkenning deels opgelost doordat het apparaat kan leren om een specifiek handschrift te herkennen. Daartoe schrijf je een letter op de PDA en geef je via een keuzelijstje aan welke letter dat is. Na enige tijd herkent de PDA jouw handschrift redelijk. Hoewel: het feit dat je netjes in blokletters moet schrijven en dat het dan nog steeds vaalc mis gaat met

WETENSCHAP,

CULTUUR

et) SAMENLEVING

44

- DECEMBER

de herkenning, was mede de oorzaal<: van het matige succes van de PDA. Het geeft aan dat het herkennen van patronen voor computers geen eenvoudige zaal<: is. THUISBANKIERS

Het leren herkennen van patronen is één van de hoofdproblemen van het onderzoek naar kunstmatige intelligentie. Douglas Hofstadter, schrijver van hèt cultboek op dit gebied ('Gödel, Escher, Bach') heeft zelfs eens beweerd dat het hele probleem van kunstmatige intelligentie is terug te voeren op het herkennen van de letter A. Een boude bewering, maar feit is dat veel toepassingen van kunstmatige intelligentie met patroonherkenning te malcen hebben. Om er een paar te noemen: identificatie van personen via vingerafdruk- of gezichts- herkenning, het zoeken naar olie via analyse van seismische patronen, het voorspellen van beurskoersen, het afleiden van de chemische structuur van stoffen uit metingspatronen, het beoordelen van de kwaliteit van lasnaden, dictaatsystemen die gesproken woorden direct in een getypte brief omzetten, het scheiden van goede en slechte appels. Of het 199s

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen