VU Magazine 1998 - pagina 433

PfffS DES TIJDS

Wat

"De aftakeling begint al op het moment

\]zerer

dat een voorwerp in contact komt met de buitenlucht." Ronny Meijers, hoofd van de afdeling conservering bij de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) in Amersfoort, waar archeologische vondsten worden bewaard, geconserveerd en gerestaureerd.

"Dit zwaard is een Spatha. Een prachtig voorwerp met een houten knop van 1200 jaar oud. Spatha is Latijn voor spade. De naam spreekt voor zich. De vorm van het zwaard is namelijk plat en breed. Ooit was dit voorwerp het trotste bezit van een welgestelde heer die achthonderd jaar na Christus leefde. Zijn skelet, het zwaard en nog een schildknop zijn in een grafveld in Wageningen gevonden. Het is niet bekend of het zwaard ooit in de strijd is gebruikt. Er zijn daarvan in ieder geval geen sporen gevonden. Het wapen diende waarschijnlijk meer als statussymbool. In het gebied waar nu Wageningen ligt, regeerden de Merovingers; een oude Frankische dynastie die na de Romeinen het bestuur overnam. Het was in die tijd gebruikelijk dat in het graf voorwerpen werden gezet die van nut waren in het hiernamaals. Daardoor zijn er gelukkig veel gebruiksvoorwerpen voor het nageslacht bewaard gebleven. Maar hoe mooi een voorwerp ook is, als archeologen zijn wij meer geïnteresseerd in het verhaal erachter. Daarom hebben we één kant van het zwaard helemaal gladgeschuurd zodat het oorspronkelijk ijzer zichtbaar wordt. De andere zijde hebben we gelaten zoals we het gevonden hebben. Hier is het materiaal veel dikker en hobbeliger. Dat komt omdat het zwaard in een schede van hout en dieren-

56

wcs

NOVEMBER/DECEMBER 15

huid is begraven. In de grond ging het ijzer roesten en de schede rotten. Het ijzerdioxide trok in het organische materiaal en nam de vorm ervan aan. Als je goed kijkt, zie je de dradige vezels nog. Ook hebben we de punt van het zwaard afgezaagd. Ja, het is vreselijk om het voorwerp zo te beschadigen, maar zo krijg je wel een goed beeld van de natuurlijke processen die zich in het zwaard hebben afgespeeld. Het binnenste van het zwaard is mooi zichtbaar. }e kunt nu heel duidelijk ijzer en roest van elkaar onderscheiden. Het ijzer is nog maar een dun laagje en zal ooit helemaal door roest worden opgevreten. Als dat gebeurt is het helemaal afgelopen met het zwaard. En zie je die minuscule bruinige torentjes? Dat zijn kleine kristallen die door vocht zijn ontstaan. Die scheiden roest en ijzer van elkaar waardoor het metaal gaat bladderen. Daardoor kan ik gemakkelijk stukjes van het zwaard lospeuteren. We proberen natuurlijk zoveel mogelijk te doen om het zwaard te conserveren. Het is met hars geïmpregneerd en het wordt bewaard in een vochtvrije omgeving. Maar verval is nooit volledig te stoppen. Die aftakeling begint al op het moment dat een voorwerp in contact komt met de buitenlucht. Opeens worden allerlei scheikundige processen in gang gezet en beginnen bacteriën met hun verwoestende werk. Dat geldt ook voor dit spathazwaard. Over vele jaren is dit wapen door natuurlijke processen helemaal vergaan. Wat overblijft is het materiaal waarmee het allemaal begonnen is: ijzererts. Dan is de cirkel weer rond."

Tekst: Petra Wolthuis. Fotografie: Lenny Oosterwijk. Informatie; Rijksdienst voor oudheidkundig Bodemonderzoek, Kerkstraat I, Amersfoort.

m " - ^ ^

H

N^^H

1 n Mil i l 1 1 I^JlIm^ Wk Vil IH'^ 1 i^B 1 i

'Wmk; •:• \ '••^^^^^^ÊEe:3e^?:^s!^^^mÈK~^é^'^ü^^^Êf^^:^ip^^Bk

""""""^^nrw^^Wi'' ' ^

1

KWL«"IH hl

WTM WÈ9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen