Tractaat van de reformatie der kerken - pagina 111

DRIE AFWIJKINGEN HIERBIJ.

als

een krankheid,

opkomende,

alras

kerke groot doet

De tweede

lichaam maar in de hersenen bedwelmt en de hulpeloosheid der

die, niet uit het lagere

het bewustzijn zijn.

afwijking,

waarop we doelden, bestaat

haar leden

formatie der kerk wat

vere

97

onze kerken

betreft.

in

de onzui-

Niet dan hoogst

vergadering van belijders ontstaan. onder de Roomsche hiërarchie geweest en door de Reformatie daar van onder uitgekomen. Dit heeft gemaakt dat men in tal van plaatsen groote massa's in de gezuiverde kerk heeft meegekregen, bij wie belijdenis en wandel in menig opzicht van den beginne aan nog hoogst gebrekkig was. Toen nu later deze kerken een staatsrechtelijk privilegie verkregen, is dit kwaad nog verergerd, zelden

zijn

Verreweg de meeste

uit geleidelijke

zijn

eerst

doordien velen tot deze kerken toetraden met het oog op ambten en eereposten. En nog brecder proportiën nam dit euvel aan, toen het denkbeeld van een volkskerk de geesten begon te benevelen, en

men,

het

kiezende, in

nationaal belang als richtsnoer voor kerkelijke gedraging de sluizen wijd openzette voor alle wateren, die er slechts

wilden stroomen. Feitelijk

nooit

derhalve de toestand in deze kerken

is

zuiver geweest, en heeft

men

naast het eigenlijk belijdend be-

standdeel nog een niet-belijdend, onverschillig en wereldsch bestanddeel in de kerk bijgehouden, dat van den aanvang aftegen de gezondheid

van haar levenskracht heeft gereageerd. Een afwijking, waarvan weer onderscheiden is de d e r d e of laatste afwijking waarop gedoeld werd, en die zich daar voordeed, waar het bederf niet in de kerke zelve ontstond, maar er insloop van buiten af. Dit had op allerlei manier plaats. De eene maal uit een naburige of verwante kerk, gelijk dit aan de Duitsche gereformeerde kerken overkomen is, nu onlangs uit de unirte en vroeger uit de Luthersche kerk. Een andermaal kwam dit bederf uit de scholen, gelijk ten onzent het geval was met de Leidsche hoogeschool in de dagen van Arminius, en in de kerken der Hugenoten door den schadelijken invloed van de school van Saumur. Weer een andermaal sproot dit bederf voort uit de algemeene letterkunde, gelijk in de dagen der Engelsche Deïsten. Nog weer een andermaal vond dit bederf zijn oorsprong bij een overheid, buiten de kerk staande, die met opzet den eigenaardigen geest der kerk zocht te breken. Of ook eindelijk werd dit zaad des verderfs met kwistige hand in den akker der kerk gestrooid door de revolutionaire

de

conscientie

en

mystieke geestdrijvers, die de vaste ordeningen

loswrikten.

en

in

dusdoende het karakter der kerk on-

dermijnden.

Reeds

deze

drie

afwijkingen

manen

dus,

om

bij

deformatie 7

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen